Lan Harremanen Kontseiluaren txostena 2007-2010 enplegu Planari buruz

1. Plana eta gizarte solaskideak

Berriz ere gizarte eragileekin hitzartu gabeko enplegu Plan bat daukagu zenbait urtetarako.

2003-2006rako enplegu Planean tamalgarritzat jotzen zen Plana ez hitzartu izana, eta horretaz esaten zen “Planaren mugetan beste bat” zela.

Orain, txosten-gai den plan honetan, onartu egiten da, oro har, beharrezkoa dela gizarte eragileek esku hartzea, baina ez da adierazten ez dela hiruko mahairik edo solastatzeko beste esparrurik izan hura osatzeko.

Hala, aurreko planean, atarikoan, honako hau esaten zen: “enplegu politiken eraginkortasuna, neurri handi batean, langileen eta enpresaburuen ordezkarien inplikazioan oinarritzen da. Eta, alde horretatik, planaren garapenean ahaleginak egin dira benetako elkarrizketa izan dadin erakundeen eta gizarte eragileen artean, baina ahaleginek ez dute emaitzarik eman, ez da hiruko mahairik izan, eta hori da Planak dituen mugetako beste bat”.

Egungo planaren aurkezpenean, bestalde, hau dator: “Nolanahi ere, gure ereduak nahitaezkoa du gizarte eragileen esku-hartzea. Haien eginkizuna funtsezkoa eta erabakigarria da plan honetan ukitzen diren esparru guztietan”.

Baina hori baieztatu ondoren, ez da esaten zer egin duen Sailak hori lortzeko. Eta, hori, planaren aurkezpenak berak honako hau onartu arren: “… gizarte eragileak, erronka berriei begira, aitzindari, aurreratzaile eta prestatzaile izan daitezke gure biztanleria landunarentzat”.

Are gehiago: agerian utzi dugu gizarte eragileek ez dutela esku hartu plana eratzeko fasean, baina horri gehitu behar zaio, planaren kudeaketa aipatzen denean, ez dagoela inolako egituraketarik egiten zaien deian.

2003-2006ko enplegu Planak “Planaren Kudeaketa” izeneko 7. kapituluan zioen Enplegu eta Prestakuntza Zuzendaritza izango zela planaren eta haren gidaritzaren arduraduna, eta aipatu zuzendaritza horren eragile instrumental gisa Egailan, SA sozietate publikoak jardungo zuela (Planean zehaztutako enplegu politika eraginkorren gestio operatiboa egiteko eginkizunarekin; bereziki Lanbide edo EAEko enplegu zerbitzua kudeatzeko ardurarekin), eta hori esan ondoren, eragile instituzional eta sozialekiko lankidetzari buruzko atalean, gehitzen zen ezinbestekoa zela Euskal Enplegu Kontseilua berreskuratzea (behin ere ez baitzen bildu, hartan esku hartuko zuten eragileek ordezkatzen zutenaz bat ez etortzearen ondorioz), “Planari dagozkion gaietan kontsulta organo eraginkorra izan dadin, hala nola Gobernuaren, eragile instituzionalen eta eragile sozialen arteko elkargunea”. Bestalde, bi mailatan egituratzea proposatzen zen: EAEko Enplegu Kontseilua eta lurraldean lurraldeko enplegu kontseiluak; gainera, EAEko Enplegu Kontseiluaren eginkizunak zortzi ataletan banatzen ziren, eta lurralde kontseiluei haren eginkizun berak aitortzen zitzaizkien, baina bakoitzaren lurralde esparruaren barruan.

Egungo planaren seigarren kapitulu osoa haren kudeaketari buruzkoa da, baina gizarte eragileez egiten den aipamena ezin laburragoa da. Esaten da jarraipen batzorde bat eratuko dela, eta horretan erakundeek eta gizarte solaskideek esku hartuko dutela, azken horien nagusitasuna berezia izanik, baina ez da zehazten ez batzordearen osaera, ez zein eginkizun izango dituen, ez eta erabakiak hartzeko zein sistema erabiliko den ere. Aipamen hori honela egiten da:

“Plana erakundeen arteko eta gizarte eragileekiko elkarrizketa sustatuz kudeatuko da, eta ahaleginak egingo dira enplegu Planaren jarraipen eta ebaluazio egokiak egiteko, eta hobekuntzak zein zuzenketak sustatzeko, hartan ezarritako helburuak lortzen lagun dezaten. Horretarako, jarraipen batzorde bat osatuko da, kidetzat erakundeak eta gizarte solaskideak izango dituena, gizarte eragileen nagusitasuna berezia izanik”.

Hala bada, agerian gelditzen da EAEko Enplegu Kontseiluari planaren kudeaketan “ahaztu” zaion zerbait, eta jarraipen batzordea baino ez da aipatzen, baina, ikusi dugun bezala, inola ere ez dago zehaztuta edo egituratuta.

2. Plana eta enplegu politiken koordinazioa

2003-2006ko Planean 6.4.3. atal zabalean “Enplegu politikak koordinatu beharra” jasotzen zen, baina, ondoren, hurrengo 6.4.4. atalean, “Koordinazio eskema berria” zeritzona proposatzen zuten, eta horretan adierazten zen planean politikak koordinatzeko hautatutako bidea ordura artekoa baino pragmatikoagoa zela, eta bi oinarriotatik abiatzen zela: eragile instituzionalen autonomia onartzea, beren bitartekoekin jarduten duten neurrian, eta geometria aldagarriaren kontzeptua; eta, gainera, “Enplegurako erakundeen arteko Itunak” eta “Enplegurako Proiektuak” ere jasotzen ziren, planaren asmo nagusietako bat horiek toki-esparruan orokortzea zenez gero.

Oraingo Plan honetan, enplegu politiken koordinazioari eskainitako atalean, ez da egiten aurreko planean taxututako diseinuaren ebaluaziorik. Hortaz, ez da informaziorik ematen gai honen egungo egoerari buruz.

Bestalde, egungo planean, bosgarren kapitulu osoak “Enplegu politiken koordinazioa” du gaitzat, baina, harrigarriro, ez du koordinazio horri lotutako ia ezer zehazten.

Gaur egun, enplegu politiken definizioan, diseinuan, jarraipen eta/edo ebaluazioan esku hartzen duten Euskal Autonomia Erkidegoko erakundeak aipatzen dira –Eusko Jaurlaritza bera, Justizia, Lan eta Gizarte Segurantza Sailaren bitartez, foru aldundiak eta toki-erakundeak–, eta soil-soilik horren ondoren aipatu baino ez da egiten Enpleguaren Legegai Zirriborroa; hor honako hau adierazten da:

“estatuaren eskumenak alde batera utzi gabe, eskumen jakin batzuk Eusko Jaurlaritzako Justizia, Lan eta Gizarte Segurantza Sailari dagozkio”.

Ondoren, eskumen horiek aldatuko ditugu hona, inolako sakontasun asmorik gabe:

• “... foru aldundiek eta toki erakundeek jarduerak egin ahal izango dituzte autoenplegu arloan eta enpresak sortzen laguntzeko, bai eta enplegua sustatzeko ere, betiere Eusko Jaurlaritzaren jardueren osagarriak badira, eta horrekin koordinatuta eginez gero”.
  “… lanerako prestakuntza programak eta jarduerak garatzeko aukera, betiere koordinatuta eskaintza integral batean, Lanbide-EAEko Eusko Jaurlaritzaren Enplegu zerbitzuaren bitartez”.
  “Toki-erakundeek jarduerak egin ahal izango dituzte informazio, bitartekaritza eta prospekzio esparruetan, Lanbide-EAEko Eusko Jaurlaritzaren enplegu zerbitzuarekin lankidetzan aritu eta koordinatuta, eta horretarako egindako itunen barruan; horrenbestez, erakundeok Lanbideren lankide gisa arituko dira”
  “Esparru jakin batean jarduteko xedearekin, eta herri-erakunde eskudunak kolektibo jakin baten enpleguaren alde edo lurralde-jarduera politiko jakin batean inplikarazteko, proiektuak prestatu ahal izango dira erakundeen arteko enplegu itunen bidez, eragileak eta bitarteko teknikoak zein ekonomikoak mugiarazteko jarduera koordinatu eta eraginkor batean”.

Adierazpen horiek ez dute zerikusi handirik koordinazio planteamendu eraginkor batekin. Gainera, Lan Harremanen Kontseilu honek, hain zuzen ere Euskal Autonomia Erkidegoko Enplegurako Legegai Zirriborroa zela eta egindako txostenean, agerian utzia zuen ez zegoela planteamendu eraginkorrik.

Zirriborro horrek enplegu politiken kudeaketarako eskumena duen erakundetzat jotzen zuen Lanbide, baina, gero, artikuluetan, zeharka izanik ere, aitortu edo onartu egiten zuen eskumenak dituzten beste erakunde batzuk ere badaudela, lehenik eta behin argi eta garbi ikusten zuelako foru aldundiek eta toki-erakundeek ere garatzen dituztela 4. artikuluan jasotako “Enplegu politiken ekintzak” izeneko zerrendan bildutako ekintzetako batzuk.

Eta, hala, 2006ko apirilaren 5eko Kontseiluaren irizpenean honako hau adierazten zen:

“EAEn bertan, enplegu alorreko ekintzen garapen eraginkorrarekin zerikusia duten zenbait euskal lurralde-administrazio batera izateari lege zirriborroan heltzen zaion moduak, ematen zaion konponbideak, ez du inolako egiazko aurrerapenik ekartzen barne sakabanaketa eta deskoordinazio egoera konpontzeko.

Lehenik eta behin, zirriborroak ez diolako argi eta garbi esleitzen eskumena aginte autonomikoari, eta aitortu eta onartu egiten duelako badaudela zenbait lurralde- eta toki-erakunde enplegu alorreko ekintza jakin batzuk egiten dituztenak (ekintza horiek zirriborroak berak enplegu politikez egiten duen definizioaren barruak izanik).

Bigarrenik, ekintza horiei osagarrizko hutsak direlako kalifikazio formala emateak ez duelako ekartzen oinarri edo irizpide argien arabera ezarritako koordinazio mekanismo edo tresnarik. Alde horretatik, zirriborroak etorkizuneko lankidetza hitzarmenak aipatu baino ez du egiten, baina haiek izenpetzea ez da beharrezko baldintza lurralde erakunde horiek enplegu politikak benetan gara ditzaten, baizik eta, gehienez ere, koordinatzeko ex post ahalegin bat, betiere eskumen arloko baliokidetasun teorikozko jarreretatik gauzatuko litzatekeena”.

Hala bada, ikusten dugu txosten-gai den Planean inolako aldaketarik gabe mantentzen dela Kontseiluaren txostenean aipatu barne sakabanaketa eta deskoordinaziozko egoera, Planeko kapitulu oso bat enplegu politiken koordinazioari eskaini arren”.

3. Aurrekontu-aurreikuspenik eza

2003-2006 enplegu Planean 7.2. taula aurkezten zen, eta horretan Enplegu eta Prestakuntza Zuzendaritzak 2003rako zeukan aurrekontua zehazten zen. Hori bi programatan zegoen bereizita: Enplegua eta Prestakuntza. Lehenari 37.905.500 €-ko kopurua esleitzen zitzaion, eta bigarrenari 21.014.700 €-koa, eta biak, gastua zela eta, lau ataletan zeuden banatuta; guztizko kopurua 58.920.200 €-koa zen.

Deigarria da plan honetan, aurrekoan ez bezala, inongo atalik ez egotea osatzen duten aurrekontu sailak zehazteko, eta, ondorioz, ezin jakin daiteke haren garrantzia, izango dituen funtsen ikuspegitik jakin ere, eta ezin da iritzi argirik izan.

4. Plana eta enpleguaren kalitatea

Plan honen aurkezpenaren hasieran adierazi da dagokion errealitatea aurreko 2003-2006 Planaren oinarrian zegoenaren oso bestelakoa dela, batez ere funtsezko hobekuntza kuantitatiboa gertatu delako enplegu mailan –nahiz eta hobekuntza kuantitatibo horrek ez duen ekarri lan merkatuan maila bereko hobekuntza kualitatiborik (ekonomia ezkutua, behin-behinekotasun eta txandakatze tasa handiak, soldata bereizkeria, lan merkatuaren segmentazioa)–, eta, beraz, orain, plan honetan enpleguaren kalitateak protagonismo handiagoa hartu behar zuela, baina plan honetako seigarren ardatzean, gaiari buruzkoa baita, ez da neurri eraginkorrik eta koherenterik ikusten behin-behinekotasun tasak eta ezbeharren kopurua gutxitzeko, edo enplegu baldintza txarrak hobetzeko.

Planak, “Enpleguan kalitatea sustatzea eta ekonomia ezkutuaren presentzia gutxitzea” izeneko seigarren ardatzari ekitean, sarrerako atalean, honako hau dio: “… helburu garrantzitsuak lor daitezke kalitate arloan, gizarte eragileekin era koordinatuan jardunez gero”. Baina ez da zehazten zer den jardute koordinatu hori enpleguaren egungo kalitate mailetan.

5. Ardatz estrategikoak eta beste enplegu politika batzuk

5.1. Europar testuinguruarekiko harremana

2007-2010erako enplegu Plana Enplegurako Europar Estrategiaren barruan dago; plan horrek 2010erako %70eko enplegu tasa orokorra, emakumezkoentzat %60ko enplegu tasa eta 55-64 urte bitarteko langileentzat %50ekoa planteatzen ditu.

Planeko programek eta neurriek Enplegurako Europar Estrategia (EEE) dute erreferentziatzat. Horrekin batera, esaten da kontuan hartu direla estatu kideetako erreforma programak, bereziki Lisboako helburuak gainditu dituztenetakoak.

Planean adierazi bezala, badirudi oinarri hauek dituela: 2005-2008 aldirako enplegurako gidalerroak berriz zertzea, Europar Batzordeak, 2006ko hazkunde eta enpleguari buruzko txostena oinarritzat hartuta, zertutako lehentasunezko lau jarduera esparruak, hala nola gidalerroetan ezarritako lehentasunezko hiru jarduerak.

2005ean, Lisboako Estrategia berrikustean, emaitzak etsigarriak izan direla egiaztatzearen ondorioz, 2005-2008 aldirako enplegurako gidalerroak berriz zertu beharra gertatu da, eta horiek oinarritzat hartu dituzte erreforma plan nazionalak egiteko; honela zehaztuta geratu dira:

• 17. gidalerroa: enplegu osoa, lanaren kalitatea eta produktibitatea hobetzea eta gizarte zein lurralde kohesioa sendotzea ekarriko dituzten enplegu politikak erabiltzea.
  18. gidalerroa: bizitza zikloan oinarritutako lanaren ikuspegia sustatzea.
  19. gidalerroa: lan merkatu inklusiboak ziurtatzea, lana erakargarriagoa egitea, eta hori enplegua eskatzen dutenentzat, besteak beste behartsuentzat eta langabeentzat, ordainezkoa izan dadin lortzea.
  20. gidalerroa: lan merkatuaren beharretara hobeto egokitzea.
  21. gidalerroa: enpleguaren malgusegurtasuna sustatzea, eta lan merkatuaren segmentazioa gutxitzea; gainera, beharrezko arreta eskaintzea gizarte solaskideen eginkizunari.
  22. gidalerroa: lan kostuen eta soldatak ezartzeko mekanismoen eboluzioa enpleguaren aldekoa izan dadila ziurtatzea.
  23. gidalerroa: giza kapitalean egiten den inbertsioa handitu eta hobetzea.
  24. gidalerroa: hezkuntza eta prestakuntza sistemak egokitzea, gaitasunen alorrean dauden eskakizun berriei erantzuteko.

Horrekin batera, eta 2006ko hazkunde eta enpleguari buruzko urteko txostena izeneko lanetik abiatuta, estatu kideek 2005eko urrian aurkeztutako 25 erreforma programa nazional berriak aztertu dira, eta Europar Batzordeak, haien emaitzetan oinarrituta, lehentasunezko lau jarduera esparru zehaztu ditu:

1. Hezkuntzan eta ikerketan inbertitzea.
2. Bide ematea ETE enpresa txiki eta ertainei, eta enpresa ahalmena askatzea.
3. Lan munduan sartzea, bizi osoan zeharreko enpleguaren ikuspuntuan oinarrituta, eta enplegua eskaintzea eskolatik edo unibertsitatetik ateratzen diren gazteei, epe laburrean praktikak egiteko enplegu bat, edo prestakuntza gehitzekoa, hala nola neurriak hartzea lanean bi sexuen artean berdintasun handiagoa izan dadin, eta “zahartze aktiboa” aplikatzea.
4. Energia hornikuntza eraginkor, ziur eta iraunkorra.

Eta, azkenik, 2005/2006ko Enpleguari buruzko Txosten Bateratua: Enpleguaren Europar Estrategiaren lehentasunen betetzea izenekoan ondorio batzuk eskaintzen dira, EEEren hiru helburuetatik abiatuta, eta erreforma plan nazionalek horiei emandako garrantzia ikusita. Enplegurako gidalerroetan ezarritako lehentasunezko hiru jarduerak hauek dira:

1. Pertsona gehiago erakartzea, lan merkatuan sar daitezen eta iraun dezaten, langile kopurua areagotzea, eta gizarte babeserako sistemak modernizatzea.
2. Langileen eta enpresen egokigarritasuna hobetzea.
3. Gehiago inbertitzea giza kapitalean, eta, horretarako, hezkuntza eta kualifikazioak hobetzea.

Oro har, esan daiteke Planean aurreikusitako enplegu politiketako helburu eta estrategia orokorrak bat datozela bai 2005-2008 eperako berriz ezarritako gidalerroetan zehaztutako ildoekin, bai lehen aipatu lehentasunezko hiru jardueretan zehaztutakoekin.

Baina Europako estandarrei egokitzeko lan horrek ez du ziurtatzen neurri guztiak egokienak direnik gizarte eragileen ikuspuntutik. Plana egin baino lehen gizarte eragileekin negoziatu ez izanak, ziur aski, eragotzi egin du jarduera ildo horietako batzuk berrikusi, ebaluatu eta, behar izanez gero, egokitzea Planean jaso baino lehen, eta berriz ere gizarte eragileek bere garaian zalantzan jarri zituzten zenbait neurri bildu dira.

Azkenik, Planaren 1.3.3. atalean, hain zuzen ere “Erreforma Programa Nazionalak” izenekoan, labur jasotzen dira zenbait adibide, eta horietan argi azaltzen dira enplegu esparruan izandako jarduera garrantzitsuak, Lisboako helburuak gainditu dituzten erresumen programa nazionaletako puntu sendo eta ahul nabarmengarrienak, eta Espainiako erreforma programa nazionalaren laburpena.

Gainera, herrialde batzuetako programetako adibide adierazgarri batzuk eskaintzen dira, eta Lisboako helburuak gainditu dituzten erresumek planteatutako jarduera ildoak ere jasotzen dira: Danimarka, Erresuma Batuak, Herbehereak eta Suedia.

Hala ere, egungo enplegu Planaren ardatz estrategikoak eta jarduera ildoak ezartzean, ez da aipatzen praktika on horietako bat bera ere.

5.2. Planaren edukiaren azterketa

5.2.1. 2007-2010 Enplegu Planaren helburuak

Planak, 2. atalean, enplegu politika eraginkorren helburu eta estrategia orokorrak jasotzen ditu.

Helburu orokorra adierazi ondoren (“enplegu oso, egonkor eta kalitatekoa lortzen laguntzea, eta lan merkatu inklusiboa bultzatzea, gizarte eta lurralde kohesioan lagungarria izan dadin”), dokumentuak dagokion eperako azken helburuak zehazten ditu, eta bere helburuak 2010erako Europar Batasunarenak berak direla esan baino ez du egiten:

• %70eko enplegu tasa orokorra.
• Emakumeen kasuan (16-64 urte), %62,5eko enplegu tasa.
• 55-64 urtekoentzat, %47ko enplegu tasa.

Helburu horiekin batera, Planak beste helburu espezifiko bat ere aipatzen du: erdira jaistea EAEko eta EBko behin-behinekotasun tasen arteko egungo diferentziala.

5.2.2. Jarduera estrategikoaren ardatzak

Hurrengo hiru urteetan enplegu alorreko politika publikoen oinarri izango diren ardatz estrategikoak zehazten dituen atala da Planaren elementu nagusia.

Jarduera esparru horien aukeraketak, jakina, lotura zuzena du Euskadiko lan merkatuaren puntu ahul eta sendoen gaineko diagnostikoarekin. Horretan oinarrituta, Planak lehentasunezko arreta behar duten esparruak edo ardatzak identifikatzen ditu, eta bakoitzerako helburu estrategiko bat finkatzen du. Helburu bakoitza jarduera ildoak izenekoetan zatitzen da. Jarduera ildo bakoitzean, berriz, neurri zehatz batzuk adierazi eta zehazten dira, hurrengo hiru urteetarako benetako enplegu politikak aurrez azaltzen dituztenak.

Taula orokorra, hau da, ardatz estrategikoak eta horietako bakoitzari dagozkion jarduera ildoak jasotzen dituena, txostenerako bidalitako dokumentuaren 96. eta 97. orrialdeetan agertzen da, eta, horregatik, ez da beharrezkoa hona ekartzea.

Egungo testuinguruan, langabezi tasak apalak izanik, bi dira Planaren lehentasunezko helburuak. Alde batetik, enplegu maila orokorra handitzea, eta, horretarako, jarduera eta okupazio tasak gehitzea, bereziki, erlatiboki eta Europarekin alderatuta, horiek nabarmen txikiagoak diren sektoreetan: emakumeen eta zaharren kolektiboa, bai eta, neurri handi batean, prestatzen ari diren gazteena ere. Planak, bestetik, beste helburu nagusitzat eta aurrekoarekin bateragarritzat hartzen du, oro har, enpleguaren kalitate mailak handitzea.

Oso era orokorrean, esan daiteke, ardatz estrategiko izenekoetako bakoitzean eragina noiz handiagoa noiz txikiagoa izan arren, neurri zehatzak multzo hauetakoren batean sar daitezkeela:

• Neurri ekonomikoak, kolektibo jakin batzuetan enpleguaren sustapenari laguntza zuzena emateko, edo beste ekimen batzuk gauzatzeko. Planak, oro har, horrelako laguntzez ari dela, “pizgarri ekonomikoa” adierazpena erabiltzen du, baina ez du zehazten zein programaren bitartez bideratuko diren laguntzak, ez eta, kasu bakoitzean, onartzeko eskatuko diren baldintzak eta abar.
• Adiera zabalean, kontzientzia harrarazteko neurriak. Horien azken helburua kultur aldaketa lortzea izango da, eta, besteak beste, hedabideetan egindako kanpainak eta praktika onak identifikatu eta zabaltzea barne izango dira.
• Kolektibo jakin batzuen enplegagarritasuna lortzeko prestakuntza neurriak.
• Enplegurako orientazio neurriak, eta jarraipen espezifikoa EAEko enplegu zerbitzuaren bitartez.
• Ikuskatzeko eta aplika daitekeen araudia betetzen den kontrolatzeko neurriak.
• Berez edo edukiz heterogeneoak diren beste neurri batzuk.

Zehazki, eta arlo estrategiko handiei dagokienez.

5.2.3. Emakumeen enplegua

Neurri ekonomikoak

Ardatz estrategiko honen barruan, Planak barne hartzen du enpresetan denbora eta lan metodoak malgutzeko planak egitea sustatzeko aukera, etxeko lanak eta lana bateragarriak izan daitezen ahalbidetzeko.

Era berean, emakumeen okupazio tasak handitzeko eta pixkanaka gizonek dituztenen parean jartzeko bitarteko gisa, aurrez ikusten da enpresei pizgarri ekonomikoak ematea, enplegua lortzeko zailtasun handiagoak dituzten emakume langabeak kontrata ditzaten, hala nola laguntza ekonomikoak ematea emakumeen autoenplegua sustatzeko, edo ekonomia sozialeko ekimenetan haien parte-hartzea bultzatzeko.

Azkenik, planak beste laguntza ekonomiko batzuk ere aurrez ikusten ditu –kontratazioa zuzen diruz laguntzea, edo laguntzak ematea beharrezko azpiegiturak garatzeko–, emakumeek presentzia handiagoa izan dezaten ardura postuetan eta dagokiena baino ordezkaritza txikiagoa duten sektore zein lanbideetan.

Hiru kasuotako batean ere ez du zehazten planak nola gauzatuko diren laguntza horiek, eta ez du argitzen horrek egungo programak zabaltzea edo aldatzea ekarriko duen, edo, bestela, beste batzuk onartzea.

Kontzientzia harrarazteko neurriak

Horien artean daude enplegu aukeren hedapena eta prestakuntza zein orientazio politiken garapena, bereziki lanik ez duten emakumeentzat.

Beste neurri batzuk

Lehen ardatz honen barruan, Planak pertsonari laguntzeko zerbitzuen sektorean kalitateko enplegua sustatzeko jarduera ildo bat barne hartzen du, eta, horretarako, sare formal pribatu bat modu egituratuan garatzen du, bereziki emakumeek sustatua, nagusiki autoenplegu moduen eta ekonomia sozialeko ekimenen bitartez. Sektore honetan emakumeen enpleguarentzat sorgune handi bat dagoelako aldez aurreko ideia du abiapuntutzat ekimen honek.

Ekimen horren osagarri, zerbitzu pertsonalen sare pribatu hori gara dezakeen jendearen hautaketan, prestakuntzan eta egiaztapenean Lanbideren zeregina indartzeko erabakia hartzen da.

Kontziliazioaren esparru espezifikoan, eta emakumea lan merkatuan errazago sartzeko behar adina gizarte zerbitzu izan beharrari dagokionez, Planak gauza bakarra egiten du, agintari eskudunei eskatzea haurtzaindegi zerbitzuen hedapena areagotzeko, bai leku kopuruari dagokionez, bai eta eskatzen diren ordutegiei dagokienez ere.

5.2.4. Enplegua gazteentzat

Neurri ekonomikoak

Esparru honetan ere, planak aurrez ikusten ditu gazte langabeen kontratazioa zuzenean laguntzeko neurriak, eta horiek areagotu egingo dira –europar legediak ezarritako mugen barruan– emakumeen eta iraupen luzeko langabeen kasuan; era berean, autoenplegua sustatzeko neurriak hartuko dira enpresa ekimen bat garatu nahi duten gazteentzat, bai eta honako neurri berri hau ere: pizgarri ekonomikoak ematea enpresei, zati denboraz kontrata ditzaten hezkuntza eta prestakuntza jarduerak lan ordaindu batekin bateratu nahi dituzten 18 eta 25 urte arteko gazteak. Planak, ordea, ez du zehazten laguntza horren zenbatekorik, baldintzarik edo bideratzeko modurik.

Beste neurri batzuk

Emakumeen kasuan bezala, laguntza horiekin batera, mota askotako beste neurri batzuk ere badaude:

• Prestakuntza arlokoak, bai enplegagarritasuna hobetzeko eta, horrekin batera, gutxien prestatutako gazteek kalitateko enpleguak lortzeko aukera areagotzeko, bai enplegu eskaintza eta prestakuntza elkarri hobeto egokitzen laguntzeko.
• Enpresetako praktikak sustatu nahi dituztenak.
• Lana eta ikasketak batera egin ahal izateko, kontzientzia harraraztea edo aldaketa kulturala gertatzea helburu dutenak.
• Eta, gazteen artean, enplegu bat lortzeko arazo handiagoak dituzten segmentu jakin batzuen jarraipen espezifikoa eta orientazioa egitea bilatzen dutenak.

Adierazita dauden bezala, neurriok, oro har, esparru horietan jardun beharra azpimarratu eta haietako bakoitzean helburua aurrera egitea dela orokorrean adierazi besterik ez dute egiten.

5.2.5. Pertsona zaharragoen enplegua

Planak berak ohartarazten duen bezala, argia da pertsona horien enplegagarritasunaren alde jarduteko beharra, 40 urtetik gorako pertsona batek lan bat aurkitzeko aukera gazteago batek daukana baino nabarmen txikiagoa baita.

Esparru horretan, neurri zehatzek pertsona helduagoen kontratazioa saritzea bilatzen dute, bereziki iraupen luzeko langabeak badira, eta prestakuntza arloko neurriak ere badaude Lanbiden, hala nola zaharrei laguntzeko protokolo espezifikoak.

Biztanleria landunaren zahartze gero eta handiagoa ikusita, 2007-2010erako enplegu Planak gehien azpimarratzen dituen kontuetako bat da beharrezkoa dela bai adina kudeatzeko politikak bai herritarren zahartze aktiborako estrategiak ezarri eta sustatzea; izan ere, enplegu politikak eta enpresa kudeaketak axolagabe ikusten badituzte biztanleria landunaren adin egituran gertatzen diren aldaketak, baliteke horrek, luzaroan, produktibitateari eta hazkundeari eragitea.

Enplegu Planak onartzen du EAEko egungo egoera oso urrun dagoela europar gidalerroek ezarritako helburutik, 2010ean %50eko enplegu tasa lortu nahi baitute 55-64 urtekoentzat. Helburu horrek erronka batzuk planteatzen ditu, lehenbailehen aurre egin beharrekoak: alde batetik, kolektibo hori merkatutik ez ateratzea lortu behar da, eta, bestetik, bestelako mentalitate batekin, aurre egin behar zaie biztanleria landun gero eta zaharragoak planteatzen dituen desafioei. Planak, berriz ere oso ikuspegi orokorra erabiliz, ohartarazten du lan zaila izango dela zahartzeak dakarren gizarte erronkari arrakastaz aurre egitea, baldin eta ez bada lortzen gizarte eragileen inplikazioa, hala nola enpresena eta soldatadunena.

Nolanahi ere, ardatz estrategiko hau dela eta, adierazitako neurriak enpresetan beretan adinaren kudeaketa planak sustatzea dira, eta horren barruan, neurriak hartzea lan ingurunea langile zaharrenei egokitzeko, malguagoa izateko, eta, era berean, betiere gizarte eragileekin batera hausnarketa eginez, mentalitatea aldaraztea, eta langile zaharrenen kolektiboaren esperientziaren abantailak ikustaraztea.

5.2.6. Esparru espezifikoei lotutako beste ardatz estrategiko batzuk: immigranteen enplegua eta ekonomia ezkutua

Enplegu Planak, aurreko neurriekin batera, beste bi esparru edo ardatz estrategikori ere heltzen die, haietan enplegu baldintzak hobetzeko heldu ere: lehenik eta behin, immigranteei bermatu nahi die lan merkatura berdintasun egoeran sartzea, hori gertatu artean ezingo baita burututzat jo lan munduan sartzeko prozesua; eta, bigarrenik, ekonomia ezkutua murriztu nahi du, gaur egun horri lotuta dauden pertsonen enpleguaren kalitatea sustatzeko bitartekoa den aldetik.

Immigranteak

Esparru honetan, hiru dira jarduera ildoak. Lehen bietan, ideia nagusia da hobetu egin behar direla immigranteen prestakuntza eta kualifikazioak, eta egokitu haien eskakizunetara; hirugarrenaren arabera, immigrazio politika eraginkorra egin behar da, jadanik kualifikatuta dauden pertsonak sektore estrategikoetara erakartzeko.

Lehen bi jarduera ildoei dagokienez, planak onartzen du Estatuari dagokiola ikasketen homologazioa, eta uste du EAEtik bertatik bultzatu beharreko estrategia dela bertako erakunde autonomikoek berek ezagutzea langile kualifikatuen behar handiagoa duten sektoreetan lan jakin bat egiteko gaitasunak eta trebetasunak. Alde horretatik, planak langile immigranteentzako prestakuntza eskaintza zabaldu nahi du, eta, era berean, EAEn gaitasunak ezagutzeko dauden prozeduretan haiek parte-hartze handiagoa izatea nahi du, geroago langile kualifikazioen ezagutzarako euskal sisteman sar daitezen.

Immigrante kualifikatuak sektore estrategikoetara erakartzeko, hainbat neurri daude aurrez ikusita: enpresa, teknologia- zein ikerketa-zentro eta unibertsitateekiko lankidetza sustatzea eta prospekzio ikerketak bultzatzea, sektore estrategikoetan profesional kualifikatuen beharrak aurrez jakiteko.

Ekonomia ezkutua

Helburu estrategiko honen inguruko jarduera ildoak, funtsean, sentiberatze eta informazio ekintzak egitea da, ezkutuko enplegua gero eta txikiagoa izan dadin.

5.2.7. Kalitatea enpleguan

Planak, atal askotan, enpleguaren kalitatea aipatzen du. Baina espezifikoki horri lotutako neurri zehatzak seigarren ardatz estrategikoan baino ez dira agertzen, ekonomia ezkutuaren presentzia murrizteko beste ekintza batzuei lotuta.

Izan ere, seigarren ardatz horretan, bereziki emakumeei, gazteei eta immigranteei dagokienez, enpleguaren egonkortasuna eta kalitatea sustatzeko jarduera ildo bat dago.

Planak, atal horretan, aitortzen du enpleguaren kalitateari lotutako adierazleek emaitza kaskarrak erakusten dituztela gure erkidegoan, eta, bereziki, azpimarra daitezkeela oso behin-behinekotasun tasa handiak, eta gaizki ordaindutako enpleguaren neurri kezkagarria, ezbeharren kopuru handiaz gain. Baina, ondoren, esaten du egoera horiei aurreko egiteko aukera oso txikia dela, eskumenik ezaren ondorioz, eta azpimarratzen du beharrezkoa dela gizarte eragileekin era koordinatuan aritzea enpleguaren kalitate alorrean helburuak lortzeko.

5.2.8 Ekintzailetzaren sustapena

Atal honetan adierazitakoaren arabera, deigarria da EAEn ekintzailetza tasak izatea ez bakarrik gertuko geografia ingurunean dauden beste herri batzuetan ikusitakoak baino apalagoak, bai eta nazio osoko batez bestekoak baino txikiagoak ere.

Hainbat neurri aurkezten dira ekintzailetza orokorrean eta, bereziki, lan-kolektibo jakin batzuetan areagotzeko.

Hain esparru garrantzitsua izanik, eta egoera hain ahula, beste batzuekin alderatuz gero behintzat, badirudi proposatutako neurriak eskasak izan daitezkeela EAEko ekintzailetza maila apal-apalak gainditzeko.

Neurri ekonomikoak

Kolektibo jakin batzuei dagokienez (ez ditu zehazten), autoenplegua eta ekonomia sozialeko beste ekimen batzuk sustatzea proposatzen da, eta, horretarako, laguntza ekonomiko zuzenak (zehaztu gabeak ) ematea enpresa-ideia bat garatu nahi duenari.

Beste neurri batzuk

Oso gaztetik eta lan bizitza osorako, ekintzailetzarako prestakuntza eta aholkularitza neurriak proposatzen dira, hala nola informazio gehiago ematea babestutako enpresa-ekimen berriek denboran zehar izandako garapenari buruz.

Gainera, beste herri erakunde eskudun batzuekin batera, pertsonari laguntzeko zerbitzu sare formal eta pribatu baten garapen egituratua sustatzea eta batera bideratzea proposatzen da, esparru horretan dauden enplegu aukera garrantzitsuez baliatzeko.

5.2.9. Enplegu politiken behin-behinekotasuna, eta deskokatzeen zein berregituraketen eraginaren murrizketa

Neurri ekonomikoak

Laguntzak aurreikusten dira enpresak birmoldatu, berregituratu edo deskokatzeagatik egindako enplegu doitzeen ondorioz horietan sobera diren pertsonen kontratazioa bultzatzeko.

Beste neurri batzuk

Honako hauek aipa daitezke: erakundeen arteko jarduera protokolo bat definitzeko sustapen neurriak; gizarte eragileekin batera hausnartzekoak; berregituratze prozesuek eragindako pertsonei laguntzeko protokolo espezifiko bat garatzekoak; eta beste neurri bat, zehazten ez dena, eta helburutzat langileen moldagarritasuna bultzatzea duena, aldaketaren aldeko jarrerak sustatzen diren bidenabar.

5.2.10. Koordinazioa

Hemen, funtsean, hiru neurri mota ezartzen dira. Batzuek zerikusia dute oinarriko gizarte zerbitzuen eta Lanbideko orientazio zerbitzuen arteko koordinazio protokoloaren aplikazioaren hobekuntza eta zabalkundearekin. Horiekin batera, beste batzuk oinarrizko errentaren jasotzaileei lotuta daude, eta haien helburua da enplegua bilatzeko prestutasuna eta gizartean zein lan alorrean bideratuak izateko interesa areagotzea. Azkenik, beste eragile batzuekiko koordinazio bideen azterketa dago (sailen eta erakundeen arteko koordinazioa, hezkuntza alorrarekikoa, lanbideratzea, enpresa elkargoekiko koordinazioa enpresetan praktikak egiteko, Emakunderekikoa…). Era berean, koordinazio eren artean, hauek aurreikusten dira:

“... hurrengo esparru hauetan gizarte eragileekin garatu beharreko jarduerak [zehaztu gabeak]: behin-behinekotasuna, gizon-emakumeen arteko aukera berdintasuna, ahalmen urriko pertsonak lan-munduratzea eta adinaren kudeaketa”.

5.2.11. Bitartekoen optimizazioa enplegu politikaren zerbitzura

Lanbideren jardunaren azken xedea lan-munduratzea izaki, eta horrek enpresen lankidetza behar duenez gero, arreta berezia eskaini behar zaie horiei eta beren eskakizunei. Horregatik, alde batetik, epe ertainean eta luzean enpresen beharrak zein diren hobeto jakitea planteatzen da, zerbitzu eraginkorragoa eskaintzea ekarriko duelako, eta, bestetik, enpresentzako komunikazio plan bat zabaltzea, Lanbide hobeto ezagut dezaten.

Eta, hala, EAEko enplegu zerbitzu ereduaren osaera burutzea proposatzen da, hobe daitezkeen alderdiak hobetu eta, enplegu politika aktiboen esparruko eskumen eskualdatzea gertatzen ez bada, Lanbideren bulegoak zabaltzen jarraitzeko.

Horrekin batera, neurriak proposatzen dira Lanbidek enpresei eskaintzen dien zerbitzua hobekitzeko, solaskidetza eta eskaintzen diren zerbitzuak haietara helarazteko modua hobetzearen bidez. Era berean, Lanbideren, enpresen eta prestakuntza zentroen arteko komunikazio bideak bultzatu eta sistematizatu nahi dira, enplegu politika aktiboen eraginkortasuna hobetzeko.

Azkenik, langabeak enplegu zerbitzuetara hurbiltzea lortzeko neurriak prestatu eta gauzatzea proposatzen da, haiek lan merkatuan sar daitezen, eta, horretarako, litezkeen esperientziak edo dauden praktika onak bilatu eta aztertzea, bai eta barne lantalde bat osatzea ere, enplegu Planean ezarritako helburuak betetzeko praktikan jar daitezkeen ekimen berrien ezagutza sortzeko, hau da, honako hauen gainekoa: adina kudeatzeko planak enpresetan, ekonomia ezkutua azaleratzea, emakumeen kontratazioa indartzea, eta abar.

6. Ahalmen urriko pertsonak lan munduan sartzeko politikak

Enplegu plan honek kontuan hartu ditu aurreko plana onartu ondoren abiarazitako ekimenak. Adibidez, Ahalmen Urriko Pertsonak Lan Merkatu Arruntean Sartzeko Plana (2004-2006). Hori egin zenean, ahalmen urriko pertsonek, enpleguari eta merkatu arruntean zuten oso parte-hartze mugatuari zegokienez, aurre egin behar zieten zailtasun espezifikoei erantzun nahi izan zitzaien.

Orain, enplegu plan honetan, eta Ahalmen Urriko Pertsonak Lan Merkatu Arruntean Sartzeko Planak lortutako aurrerapausoei bultzada handiagoa emateko, egokitzat jo da leku bereizi eta nagusi bat ematea, bai ingurune arruntean, bai babestuan, ahalmen urriko pertsonen benetako okupazio indizeak eta enplegagarritasuna hobetzeko estrategiei. Horren gainekoa da enplegu plan honetako III. kapitulu osoa.
Plan honetan, lehenik eta behin, ahalmen urritasuna duen biztanleria 15 ataletan ezaugarritzen da lan merkatuari dagokionez. Atal horietan, besteak beste, hauek nabarmentzen dira: ahalmen urrikoak batez besteko biztanleak baino zaharragoak dira, eta urritasun fisikoa da nagusi; gehienek diru sarrera pertsonalen bat daukate; emakumeena da egoera ahulena; eta abar. Datu horiek kolektibo horrek dituen ezaugarriei buruzko ikuspuntu orokor bat ematen dute, lan merkatuarekin duten harremanari dagokionez, eta argibideak ematen dituzte jarduera ildoak zehazteko.

Merkatu arruntean lan munduratzea arrakastaz lortzeko estrategien artean, lagundutako enplegua gero eta interes handiagoko bidetzat hartzen da. Horrekin batera, ikusten da ahalmen urriko pertsonari babesa eta laguntza emateko lana, bai lagundutako enpleguaren bitartez bai lan-enklabeen bidez, lan munduratzea antolatzeko funtsezko elementua dela.

Planak ezartzen duen ardatz estrategikoa “Ahalmen urriko pertsonen enplegagarritasun indizeak hobetzen laguntzea” da, eta, horretarako, hiru jarduera ildo zehazten ditu: “enplegua benetako aukera bihurtzea ahalmen urriko pertsonentzat, gizarteratzeko tresna gisa, eta enplegu tasak hobetzen laguntzeko”, “Enpresa-sarea sentiberatu eta laguntzea, lan aukerak sor ditzan ahalmen urriko pertsonentzat”, eta “Justizia, Lan eta Gizarte Segurantza Sailaren eginkizuna sendotzea, praktika onen eragile eta erreferentzia izan dadin, ahalmen urriko pertsonen kontratazioari dagokionez”.

Hala ere, enplegu plan honetan aurreikusitako ardatz estrategikoa lortu nahi diren helburuetarako egokiena izatea litekeena izan arren, hemen planteatutako neurriek, beharbada, ez dute beharrezko emaitza zehatzik ekartzen helburu horiek lortzeko; izan ere, enpresei pizgarriak ematea aurreikusita egon arren, ahalmen urriko pertsonei kontratazio arrunta egin diezaieten, eta lanpostuak kontratatutako pertsonaren ezaugarrietara egoki ditzaten, neurri gehienak informazio eta sentiberatze ekintzak dira, ahalmen urrikoen kolektiboarentzat edo enpresa-sarearentzat prestatuak.

7. Txosten Batzordeko kideen ekarpenen sintesia

7.1. UGTk izendatutako batzordekidearen iritzia

7.1.1. Enplegu Plana eta Legegai Zirriborroa

Lan Harremanen Kontseiluari 2007-2010erako enplegu Planaren gaineko azken txostena bidaltzen zaio, gizarte eragileek, aho batez, EAEko Enplegu Legegai Zirriborroa baztertu ondoren; izan ere, horrek ez du ez balio juridikorik ez politikorik, eta plan honetan eginkizun desegokia betetzen du zuzenbidearen iturri eta plan horren erreferentzia esparru gisa.

Baztertzeko arrazoia, LHKren eta KESen ustez, oso argia zen: zirriborro horrek hautsi egiten zituen gizarte eragileei zor zaien ezagutzaren arauak, eta horrek EAE gizarte elkarrizketa galarazita zegoen gune bihurtzen zuen.

UGTren ustez, Legegai Zirriborroak asmo bakarra zuen, alegia, tresna bat sustatzea Lanbide egoera egokian kokatzeko, EAEn enplegu politika aktibo guztiak gara zitzan, eskumen egokiaren eskualdaketa horretarako aukera emandakoan, eta, hala, gutxietsi egiten zen, bere agindupean Euskadin diharduten enplegu zerbitzu publiko guztiak koordinatuz, enplegu integrala lortzeko benetako politika egiteko aukera.

7.1.2. Plana ez da gobernurako tresna juridikoa

Aurkeztutako planak ez du merezi gobernurako tresna juridikotzat hartzea. Planean iragarritako neurriak honelakoak dira: gogoetak sustatzea, eztabaidak piztea, aukerak aztertzea, mekanismo batzuk hobetzeko eskatzea…. Baina planean jasotako ezer ere ezin da gauzatu, eta, beraz, dokumentua, horrela, ez da ez juridikoa ez instituzionala, baizik eta programa politiko lauso eta zabar bat, konpromisoa sistematikoki saihesten duena.

Gainera, planean lehentasunak ezartzean, horiek ongi josi gabeko asmo huts batzuk baino ez dira, euskal enpleguaren esparru espezifiko batzuetakoak, haren jardueraren ardaztzat agertzen direnak:

• Enpresa ekintzailetzaren gizarte kultura sustatzea.
• Ekonomia soziala lehentasunezkoa da enplegua sortzeko.
• Euskal enplegua hobetzeko, ezinbestekoa da Lanbide sendotzea.
• Euskal gizartea sentiberatzea enplegu ezkutuari dagokionez.
• Bekak sustatzea enpresetan, gazteentzat, haietako lan baldintzei kasu egin gabe.

Planaren edukia ikusirik, nabari-nabaria da plan hau ezdela gobernu jarduketa bat, halakotzat hartu ahal izatek oinarrizko eskakizunak betetzen ez baitira. Izan ere, alde batetik, halako jarduketek lokarritzat duten legediaren markoaren errespeturik ez dago, eta bestetik ez da aurkezten gauzatzeko moduko neurriek osatzen duten edukirik. Aurkeztutako dokumentua Euskadiko enpleguari buruz alderdi batek egindako diagnostikoa baino ez da; gauzatzea ona litzatekeen ekimen batzuk aurkezten ditu, ekimen hauek aplika litekeen neurriari buruzko gogoeta egitea delarik.

Beste alde batetik, Sailak bere planak berak egin beharko lituzke, kanpokoei eskatu gabe, gizarte ekintzaileekin enplegu lege berri bat egiteko eta Enpleguko Euskal Kontseiluaren barruan planak gauzatzeko tresna bat sortzeko akordioa eginez.

7.1.3. Enpleguaren gaian elkar ulertzeko ildo nagusiak

UGTk, ildo nagusitzat, honako hauek hartzen ditu:

• Euskadin ordezkaritza zabalena duten sindikatuak eta enpresa erakundeak baino ez onartzea gizarte eragile gisa.
• Euskadiko enplegu politika gizarte eragileekiko elkarrizketa prozeduraren bidez egitea, adostasuna lortzeko.
• Euskadin, enpleguaren kalitatea izatea enpleguaren giltzarria.
• Enplegua, Euskadin, arloka banatuta egotea, eta produkzio sektoreak izatea lanpostuen desagerpenak eragindako langileak berriz lanean jartzearen protagonista, Administrazioak zeregin hori bultzatzen duela.
• Enpleguaren arlokako banaketa lehen urrastzat hartzea Euskadin kalitateko enplegua sortzeko sektoreen identifikaziorako, eta, horretarako, funtsezkoa da industria behatoki bat bultzatzea, Euskadin I+G+b-ren eragilea izan dadin.
• Euskadin, enplegu politikak integrala izan behar du, eta egun diharduten enplegu zerbitzu publiko guztiak zuzentzeko balio behar du.
• Enplegu politika aktiboak koordinatu egin behar dira Lan Ikuskaritzarekin, Gizarte Segurantzaren Altxortegi Nagusiarekin, Gizarte Segurantzaren Institutu Nazionalarekin eta sindikatuekin, enpleguaren kalitate baldintza guztiak betetzen direla egiaztatzeko.
• Euskadin enplegua sustatzeko laguntzek bat etorri behar dute estatuan aurreikusitakoekin, bilatutako eragina beste eragile batek ezerezean ez uzteko.
• enplegu politikak gizarte zerbitzuekin koordinatu behar dira.
• Kudeaketa erakundeek egin behar dute zuzenean, gizarte eragileekin hitzartuta, eta inoiz ere ez tartekatutako sozietate publikoek.
• Ez enplegua ez enplegu-sorguneen identifikazioa ez daitezela egon eragin politikoa lortzearen mende, ez eta, lortuta dauden eskumenen arabera, arautzeko erraztasun handiagoaren edo txikiagoaren mende ere.
• Gazteek eta emakumeek ahalegin handiagoa egitea behar dute, ez bakarrik enpleguaren kalitatean, bai eta okupazio tasaren hazkundean ere.

7.2. CCOOk Txosten Batzorderako izendatutako kidearen iritzia

7.2.1. Plana ez da gizarte elkarrizketaren emaitza

Plan honetan berriz ere gertatzen dira Eusko Jaurlaritzaren enplegu politikan lehenago izandako akatsak, gizarte eragileak kontuan hartzen ez dituen alde bakarreko ekimen baten emaitza delako.

Plana alde bakar batek egin duela kontuan hartuta, ez dirudi orain, ekarpenak eskatzeko, haren dokumentua igortzea metodo onena denik gizarte eragileen babesa eta inplikazioa lortzeko.

Gizarte elkarrizketaren emaitza ez den edozein enplegu planek ez du emaitzarik lortuko, eta porrot egingo du ezinbestean.

7.2.2. Ez da Enplegu Plan Integrala

Plan hau hurrengo politika aktibo hauek koordinatzeko proposamen huts bat baino ez da: gobernuaren politikak, diputazioenak eta, beharbada, udalenak.

Planteatzen den jarduerak ez du loturarik ekimen industrial eta ekonomikoekin, nolabait enplegu-politika orientazio edo prestakuntzarako politika aktiboak besterik izango ez balitz bezala, eta enpleguak berez sortuko balira bezala.

Plana, beraz, ekonomia eredu guztiz neoliberal batean kokatzen da, eta Administrazioak enplegua sortzeko parte-hartze eraginkorra alde batera uzten du.

7.2.3. Lanbide: enplegurako sasi-zerbitzua

CCOO EAEko enplegu zerbitzua sortzearen alde dago, eta Lanbide ez da hori. Gainera, Lanbidek nortasun juridikorik ez duenez gero, gobernuak modua du haren kudeaketan gizarte eragileen parte-hartzea alde batera uzteko. Barruan sindikatuak eta ugazabak biltzen dituen organo bat sortzen da, baina erabakitzeko ahalmenik gabe.

Ez da ulertzen nolatan ez zaion ekiten eskumenen eskualdaketaren gaiari gizarte eragileekin modu irekian eztabaidatuz.

Eskumen guztiak, enplegu prestazioak izan ezik, eskualdatuta dauzkaten autonomia erkidego guztietan sortzen ari dira enplegu zerbitzu berriak, eta horietaz esaten da baterako kudeaketa egitura hirutariko eta parekidea dutela, hauek osatua: administrazioa, ugazabak eta sindikatuak.

7.2.4. Zerbitzu paraleloak

Planak ez dauka bermatuta INEMekiko lankidetza. Eta ezkutuko helburu bat dauka: lehian ariko den enplegu zerbitzu paralelo bat sortzea.

7.2.5. Enplegu politiken koordinazioa eta Enplegu Legea

Onartzen da beharrezkoa dela Enpleguaren Legea egitea, baina pentsatzen da horri estu-estu lotuta daudela EAEko enplegu zerbitzu publikoaren eskualdaketa eta erregulazioa, nortasun juridikoa izanik. Gainera, lege hori gizarte eragileekin hitzartuta eta haien parte-hartzearekin atera behar da.

Beharrezkotzat jotzen da Eusko Jaurlaritzak enplegu politika aktiboen eskualdaketa planteatzea, baina, etorkizunean, horregatik, politika pasiboei uko egin gabe.

Pentsatzen dute Enpleguaren Legegai Zirriborroan aukera handi bat galtzen dela Eusko Jaurlaritzak, lan merkatuaren gainean dituen eskumenak erabiliz, modu esklusiboan kudea ditzan enplegu politikak; izan ere, bestela, denboran zehar, orain arteko nahasketak, koordinazio faltak eta bikoiztasunek iraun egingo dute.

7.2.6. Planaren kudeaketa

EAEko Enplegu Kontseilua ez da behin ere bildu.

EAEko Enplegu Kontseilua abenduaren 5eko 258/2000 Dekretuaren bidez sortu zen, 2000-2003ko HIParen babesean, baina orduan ez zitzaien kasurik egin eragile ekonomiko eta sozialen eskaerei, kontseilua hirutarikoa izatea galdegiten baitzuten: gobernua, ugazabak eta sindikatuak.

Geroago, 2003-2006ko HIPak nahitaezkotzat jo zuen Kontseilua berreskuratzea, eta kontseilu hirutariko zein parekidea osatu zuen, baina ez zen gauza bera gertatu kontseilu horretako lurralde batzordeekin, bestelako irizpideekin osatu zirelako.

Gainera, Enpleguaren Legegai Zirriborroak akats berak dituen aholkularitza kontseilu bat osatu nahi du; hortaz, ezertarako balioko ez duen eraginkortasunik gabeko beste organo bat izango da.

Planak, bestalde, areagotu egiten du planen kudeaketan gizarte eragileen esku-hartzeari lotutako egiturazko arazoa, eta jarraipen batzorde baten sorrera aipatu baino ez du egiten, horren gaineko inolako informaziorik eman gabe.

7.3. LABek Txosten Batzorderako izendatutako kidearen iritzia

7.3.1. Enplegu Planari buruzko gogoeta orokorra

Plan hau aurrekoaren jarraipena da, eta ontzat ematen du egungo egoera, hau da, eskumenik eta legegintza-ahalmenik ez izatea gizarte eta lan esparruan; edo, behintzat, ez du neurririk planteatzen egoera hori zuzentzeko.

Horregatik, enplegu politikaren funtsezko zenbait arazotan, jokatzeko oso tarte estua du EAEko Administrazioak, eta hala onartzen du Sailak, enplegu politika integral eta eraginkorra gauzatzeko daukan muga agerian uzten duelako plan honetan.

Egoera hori izanik ere, EAEko Administrazioak estatu-legediak uzten dituen tarte urriak kudeatu baino ez du egiten, eta ez du neurri zehatzik proposatzen eskumenen eskualdaketa eskatzeko, edo lan harremanetarako esparru propioa edukiz hornitzen joateko.

Bestalde, esaten da lan harremanetan funtsezkoa den gai batean, enpleguaren kalitatearenean, dokumentuak, ezin barkatuzko xalotasunarekin, adierazten duela hori handitzeko irtenbidea gizarte eragileek era koordinatuan jardutea dela.

7.3.2. Proposatutako neurrien boluntarismoa

Uste dute ondo identifikatzen direla enpleguaren kalitate kaskarra islatzen duten adierazleak (behin-behinekotasun handia, soldata baldintza txarrak, ezbeharren kopuru handia), baina, proposatutako neurriak aztertzean, etsipena handia da, hitz boluntaristaz beteta daudelako: “bideratu”, “zabaldu”, “praktika onak identifikatzea negoziazio kolektiboan”, “aztertu”, “sustatu” eta abar.

7.3.3. 1. ardatzaren azterketa: emakumeek lan merkatuan duten presentzia handitzea, eta emakumeen kalitateko enplegua sustatzea

• Lanik gabe dauden emakumeak lan merkatu formalean sartzea bultzatzeaz hitz egiten denean, argitu beharko litzateke hitz horrek gizonen kolektiboarentzat erabiltzen denean ez duen esanahi bat duela, langabetzat jotako emakume gehienek etxean lan egiten dutelako, eta askok ekonomia ezkutuan, eta errealitate hori kontuan hartu behar da jarduteko estrategiak planteatzean. Eta zati denborazko kontratuen egokitasuna sustatzeari dagokionez, esaten dute kontratu modu hori, egun, guztiz gaiztoa dela emakumeentzat, emakumeak diskriminatzeko eta lan merkatuan haien subsidiariotasuna sendotzeko erabiltzen delako.
• Familiako eta laneko bizitzak bateragarri egiteaz hitz egiten denean, horretarako emakumeak lan merkatuan sartzea eta mantentzea bultzatuz, denbora malgutzeko planak eta lan metodoak aipatzen dira. Baina, egun, hitz horiek enpresen interesei lotuta daude, langileen beharren eta eskubideen kaltetan. Bestalde, alor horretan, esaten da 0-3 urteko haurrak eskolatzeko eskaintza oraindik ere gobernuak erantzun egokirik eman gabeko arazoa dela.
• Profesionalizazioaren bidez, bereziki ekonomia sozialaren esparruan, pertsonari laguntzeko zerbitzuen sektorean kalitateko enplegua sustatzeaz aritzean, garrantzitsua da esaten dutela zaintzako zerbitzuen sektorea ez dagoela behar adina garatuta, baina bai ekonomia ezkutuari lotuta. Eta, gainera, adierazten da erreferentziak printzipio neoliberaletan oinarrituta daudela: ekimen pribatuaren sustapen publikoa, edo autoenpleguaren lehentasunezko proposamena.
• Gizonen eta emakumeen okupazio tasak maila berean jartzeaz aritzean, eta, horretarako, lan munduan sartzeko arazo gehiago dituzten emakume kolektiboetan langabezia murrizteaz, esaten da erlatibizatu egiten dela diskriminazio egoeraren larritasuna. Era horretan, pizgarriak ematen zaizkie enpresei emakumeak kontratatzeagatik, baina frogatuta dago bai diru-laguntzek bai zerga hobariek ez dutela inolako eraginkortasunik ez enplegua sortzeko, ez haren kalitatea hobetzeko. Horregatik guztiagatik, beste zenbait neurriren artean, kontratazio konpromiso batzuk ere aurreikusi beharko liratekeela esaten dute.
• Gizon-emakumeen artean, soldata eta kontratuetan, benetako berdintasuna sustatzeko neurriak aipatzean, berdintasun hori sustatu gabe bermatu esan beharko litzateke.
• Enpresa-erantzukizuneko postuetan eta bereziki gizonak nagusi diren lanbide edo sektoreetan emakumeen presentzia handitzeaz hitz egiten denean, kontu hori enpresa interesen ikuspuntutik planteatzen da, baina, zuzenena, emakumeen eskubideen urraketa, diskriminazio eta injustizia egoeraren ikuspuntutik planteatzea izango litzateke.

7.3.4. 2. ardatzaren azterketa: gazteen enplegagarritasuna eta kalitateko enpleguak lortzeko haien ahalmena handitzea

• Proposatu neurriek, oro har, besteak beste, prestakuntzak, kultur aldaketak… ez dute inolako konpromisorik ekartzen, eta ez da neurri zehatzik planteatzen.
• Enpresei pizgarriak emateaz, 1. ardatzean esandakoa errepikatzen da.
• Gazteen jarduera tasa apalei eta horiek lan merkatuan sartzeko zailtasunari dagokienez, pentsatu beharko litzateke zer-nolako eragina duten horietan egonkortasunik ezak eta eskaintzen zaizkien lan baldintza txarrek.
• Ontzat jotzen da 2.4 kapituluan proposatutako neurria. Ikasketa formalak lan jarduerekin bateratu nahi dituzten gazteen kopurua handitu nahi da, baina beharrezkoa izango litzateke egoera berri hori arautzea, funtsezko bi elementuotan oinarrituta: alde batetik, gaztea, hasieran, mugarik gabe kontratatzea, eta, hezkuntza aldia amaituta, kontratua denbora osoko bihurtzea; bestetik, taldeko langileei aplikatzen zaizkien hitzarmen edo itun kolektiboko lan baldintza berak aplikatzea gazteari.

7.3.5. 6. ardatzaren azterketa: enpleguan kalitatea sustatzea, eta ekonomia ezkutuaren presentzia murriztea

• 6. ardatzean, enpleguan kalitatea eta egonkortasuna sustatzearen alde egiten da, baina ez da neurri zehatzik planteatzen EAEko behin-behinekotasun tasen eta 25en EBko bataz besteko tasaren arteko diferentziala erdira jaisteko proposatutako helburua lortzeko. Eta, hori guztia, gainera, kontuan hartuta, lan merkatuaren diagnostikoan, enpleguaren kalitateari lotutako adierazleek emaitza txarrak ematen dituztela, eta horien artean nabarmentzekoak direla oso behin-behinekotasun tasa handiak (horren arrazoi nagusia aldi baterako kontratazioa neurririk gabe erabiltzea izanik, legeari iruzur eginez, gainera), gaizki ordaindutako enplegua eta ezbehar indize handiak (horri dagokionez, enpresen erantzukizuna nabarmentzen da, prebentzio arloko araudia ez betetzeagatik, bai eta Herri Administrazioaren utzikeria ere, arau horiek betetzeko eskatzeari dagokionez).
• Enpleguan egonkortasuna eta kalitatea sustatzeaz eta ekonomia ezkutua murrizteaz jardutean, nagusiki bi neurri proposatzen dira.

  Alde batetik, praktika onak identifikatzea negoziazio kolektiboaren esparruan, eta praktika on horiek EAEko sare produktiboan eta sindikalean barreiatzea. Neurri hori planteamendu boluntarista hutsa baino ez da, eta, gainera, gizarte eragileei egozten die enpleguaren kalitatea hobetzeko ardura. Eta hori, ugazabek, hitzarmen eta akordio kolektiboetan, enplegu alorrean konpromisoak hartzeari uko egin ohi diotenean, kontu hori ezin negoziatuzkotzat hartzen dutelako.

  Bestetik, enpresetako kontratazio praktika arauz kanpokoen kontrol eta ikuskaritza mekanismoak hobetzea. Azken neurri hori harrigarri samarra da; izan ere, Enplegu Sailak bere buruari eskatzen dio ikuskaritza bideak hobetzeko, berari dagokiolako Lan Ikuskaritzak egindako arau-hauste agirietatik ondorioztatzen den zigor ahalmena, eta ikuskaritza hori, funtzionalki behintzat, Lan Sailaren mende dago.

7.3.6. 8. ardatzaren azterketa: enplegu politiken prebentzio alderdia indartzea, eta enpresa deskokatze eta berregituraketen eragin kaltegarria gutxitzea

Enpresen deskokatze eta berregituraketa fenomenoari aurre egiteko proposatu neurriak ekimen lauso eta batere zehaztu gabeak dira. Hala, adibidez, esaten da deskokatzeari aurre egin behar zaiola, eta, horretarako, erakundeen arteko jarduera protokoloak sustatu behar direla; halaber, gizarte eragileekin batera egindako hausnarketa eta aldaketaren aldeko jarrerak bultzatu behar direla; baina hori guztia, gutxienez, ametsezkoa da. Bestalde, deskokatzearen lan eta gizarte eragina gutxitzeko planteatutako alternatiba, hau da, autoenplegua eta enpresa berrien sorrera sustatzea, langilea babesik gabe uztea da, eta litezkeen ekimen pribatuen mende.

7.3.7. Ahalmen urriko pertsonak lan munduan sartzeko politiketako helburuen eta estrategia orokorraren ebaluazioa

Adierazten da gai honetan egindako diagnostikoa ikuspuntu oker batetik abiatu dela, lana eskuratzeko oztopo nagusia ez direlako pertsonen muga funtzionalak, jasaten dituzten barrera fisikoak, sozialak, lan arlokoak… baizik. Horregatik, diagnostikoa barrera horien ikerketan oinarrituta egin beharko zen, bai eta aztertuta ere nola baldintzatzen duten barrera horiek ahalmen urriko pertsonek prestakuntza eta enplegua lortzea, hala nola gizartean parte hartzea.

Esaten da ikertu eta zehaztu egin beharko liratekeela aurre egin beharreko premiak urritasun motaren arabera.

Gainera, esaten dute diagnostikoak ez dituela zehazten edo aztertzen eritasunengatik edo laneko ezbeharrengatik gertatutako ahalmen urritzeak, eta, kasu horretan, lan munduan sartzeko tratamenduak gainerakoen oso bestelakoa izan beharko lukeela.

Ez zaie heltzen enplegua ondoren agertutako urritasunengatik galtzeko benetako arrazoiei. Ahalmen urrikoen %46k enplegua arrazoi horiengatik galdu arren, planak ez du neurririk aurreikusten lanpostua mantentzeko, edo haren ordez beste bat hartzeko.

Adierazten da %30ekoa dela ahalmen urriko pertsonen langabezia, eta horietako gehienak pertsona kualifikatuak direla (%70).

Adierazgarria da ahalmen urriko pertsonen %6,7k baino ez duela lortu enplegua erakundeen bitartez, eta %3k INEMen bidez.

Kolektibo honen diru sarrerak lan merkatuko bataz bestekoak baino askoz txikiagoak dira, eta askotan gizartetik baztertuta egotera kondenatuta daude.

Esaten da lan egiten duten ahalmen urriko pertsonen %40k HBZn diharduenez gero, diagnostikoak zentro horiei buruzko ikerketa bat izan beharko zukeela.

Bestalde, diagnostikoak ez du aipatzen ahalmen urriko pertsonak enpresa pribatuan edo Administrazioan sartzeko kuotak betetzeko obligazioa.

Gainera, ahalmen urriko pertsonei dagokien lan-legegintza soil-soilik gobernu zentralak erabakitzen eta arautzen duenez gero, planak kolektibo horretan eragiteko duen benetako ahalmena oso urria da. Ez dago legegintza ahalmenik, ez eta horren aplikazioaren kontrolik ere.

Era berean, adierazten da enpresa arruntean ahalmen urrikoentzat ezarritako erreserba kuota ez betetzea, lege batek modua eskaintzen baitie lana edo zerbitzua HBZri azpikontratatuz haiek ordezkatzeko, ezin aukera egokiagoa dela enpresa arruntak zuzeneko kontratazioa egiteko obligazioa bete ez dezan.

Lan enklabeak enplegu arrunterako aukera moduan aurkezten dira, baina hori errealitatetik ezin urrunago dago. Enklabe horiek langile talde batzuk baino ez dira, HBZren bezero den enpresara azpikontratazio lan bat egitera joaten direnak, enpresa kontratatzailearenak baino askoz okerragoak diren baldintzetan joan ere. Gainera, ia inor ez dute aldatzen enklabeetatik enpresa arruntera.

Enplegu lagundua oso alternatiba baliagarritzat jotzen da, baldin eta bere osoan egiten bada, hau da, kolektibo bakoitzari bere beharretara egokitutako babesa emanez.

Azkenik, adierazten dute enplegu babestuaren ondorengo bilakaera arautzea, enpresa arruntera sartzea, lanpostuen egokitzea… legegintza eta aplikazio ahalmena izatea galdegiten duten kontuak direla, eta hori izan gabe egiten den guztia hau besterik izango ez dela: “indartzea”, “sustatzea”, “sakontzea”, “bultzatzea”, “ahalbidetzea”…

7.4. Txosten batzordean Confebask ordezkatzen duen kidearen iritzia

7.4.1. Gizarte eragileen parte-hartzea enplegu Planean

Confebasken iritziz, Eusko Jaurlaritzak gizarte eragileek enplegu Planaren lanketan parte har zezaten jarraitutako prozesua nahasgarria eta ulergaitza izan da.

Izan ere, plana enpresa erakunde gisa aurkeztu zitzaien, eta, teorikoki, negoziazio fasean eta, beraz, aldatzeko fasean dauden ardatz batzuen inguruan antolatutako lantaldeetara joatera gonbidatu zituzten, baina, dokumentua, aldi berean, LHKri eta KESri bidali zieten.

Uste dute enplegu politika bat lantzeko eta abiarazteko, negoziazio prozesu guztien zailtasunak gorabehera, funtsezkoa dela gizarte eragileek esku hartzea, hura eragingarria izan dadin.

7.4.2. XXI. mendeko Euskadirentzako enplegu politika

Egungo Euskadik, lan merkatuaren esparruan, ezaugarri bereziak ditu: enplegu oso teknikoa eta oso demografia arazo larriak. Horren ondorioz, langile kualifikatuen gabezia handia da, eta enpresa askotan hazteko hainbat muga eta oztopo dituzte, epe ertain eta luzean haien iraupena arriskuan jar dezaketenak.

Horregatik, Confebasken iritziz, enplegu politika batek funtsezko orientazio hau izan behar du: lan merkatu egoki bat sortzea, produkzio sarea aurreikusiko duena, beharrezko pertsona kopuruarekin, eta lehiakor izateko prestakuntza egokiarekin.

Orientazio horrek bi ardatz izango dituen enplegu politika eskatzen du:

• Lanean ari direnen enplegagarritasuna bermatzea, haien kalifikazioa hobetuz.
• Eta produkzio sarean sartzeko prest dauden pertsonen kopurua handitzea, betiere hura lehiakorra izan dadin beharrezko kalifikazioa izanik.

Produkzio sarearen egungo eskaria argia da: pertsona gehiago behar dira, prestakuntza espezifikoagoa dutenak. Baina enplegu osoko egoera dela eta, pertsona horiek kolektibo espezifikoetan bilatu behar dira: gazteak, emakumeak, helduak eta immigranteak. Eta egia izanik ere kolektibo horiek ardatz estrategikoak eta ekintza espezifikoak markatzen dituztela enplegu planean, Confebask, ekintza horiei dagokienez, bat dator gauza batzuetan, eta ez dago ados bestetzuetan.

7.4.3. Planaren ardatzak

Plan honen asmoa da irtenbide bat bilatzea langabetuak lan merkatuan sartzeko, eta lanean ari direnek dauzkaten arazo batzuk konpontzeko.

Lanean ari direnei dagokienez, arazo batzuk konpondu nahi ditu, besteak beste, kolektibo batzuek, emakumeek eta immigranteek adibidez, jasaten dituzten egonkortasunik eza eta desberdintasunak. Eta lan merkatuan ez daudenei dagokienez, emakumearen integrazio bereizkeriarik gabekoa eta immigranteen berdintasunezkoa planteatzen ditu.

Confebaskek uste du gai batzuk, behin-behinekotasuna adibidez, gure ekonomian balio erantsia sortzeko ahalmenarekin erlazionatu behar direla, balio erantsia zenbat eta handiagoa izan, egonkortasuna orduan eta handiagoa izango delako, eta hori langilearen eskaria ez ezik, enpresaren beharra ere bada. Besteak beste, emakumeen edo immigranteen kolektiboei dagokienez, horiek lan merkatuak eskatzen duen kalifikazioa lortzea lortu behar da; izan ere, lan munduratze hori berdintasunezkoa eta bereizkeriarik gabekoa izatea galdatzeko moduko obligazioa da, eta, jakina, zigortzeko modukoa bete ezean.

Horregatik guztiagatik, egokiena planaren ardatzak berriz bideratzea da, EAEn errendimendu handiko lan merkatua sortzeko, enpresei, langileei eta lan bila ari direnei erantzuna eman diezaien.

Horretarako, bi gauza erabaki behar dira. Alde batetik, arazoak zein diren jakin behar da, eta, horri dagokionez, planak ez du kontuan hartzen arazo nagusi bat, kopuru eta kalifikazio aldetik, ez dagoela behar adina jenderik ekonomia lehiakorra izateko. Bestetik, EAEko lan merkatuaren beharrak zein diren jakin behar da, eta, horretarako, beharrezkoa da prospekzio sistema eraginkor bat izatea, geure beharrak erraz eta zehatz identifika ditzan. Horrela bakarrik, errendimendu handiko lan merkatua eratuz, alegia, bermatu ahal izango da EAEko ekonomiaren eta gizartearen iraupena.

Hala ere, horrekin ez da lortzen pertsona batzuk, gehienbat kolektibo jakin batzuetakoak, emakumeak edo immigranteak, besteak beste, lan merkatuan sartzea, baina haien beharrei erantzutea gehiago da laguntza arloko zeregina. Eta horrek, enplegu planean jasota egon arren, ez du zertan izan haren ardatz estrategikoetako bat.

7.4.4. Planaren koordinazioa eta kudeaketa

Beste erakunde eta sailekiko koordinazioak baliagarria izan behar du eginkizunak ondo esleitzeko.

Abiapuntutzat hartuta enplegu politika baten xede nagusia lan merkatua behar adina langilez hornitzea izan behar duela, kopuru aldetik bezala kalifikazio egokiaren aldetik ere, horri erantzuteko beharrezko etengabeko prestakuntza, ordea, egun, Hezkuntza Sailak monopolizatzen du.

Horregatik, beharrezkoa da zereginak berriz esleitu eta banatzea Lan Sailaren, Gizarte Zerbitzuen Sailaren eta Hezkuntza Sailaren artean.

Bestalde, esaten da planean, gizarte eragileen esku-hartzea bideratzearren, parte hartzeko ad hoc organo bat eratzen dela, Jarraipen Batzordea, baina ez duela ageriko loturarik oinarritzat duen Enpleguaren Legegai Zirriborroan jasotako erakundeekin.

Hala bada, beharrezkotzat jotzen da enplegu plan honetan geroago gogoetatzea gizarte eragileen parte-hartzeari buruz.

8. Azken gogoetak

Lan Harremanen Kontseiluko Txostenetarako Batzordeko kideek gogoeta hauek egin nahi dituzte:

Lehendabizi, berriro adierazi nahi dute zer iritzi duten, gizarte eta lan arloko araugaiei edo beste ekimen batzuei dagokienez, Lan Harremanen Kontseiluari egin beharreko aginduzko kontsulta-tramitearen esanahiari buruz. Alde horretatik, berretsi egiten dute aurrekoetan esandakoa, hau da, txosten-gai den dokumentuak betiere jaso behar duela txostena eskatzen duen organoaren behin betiko erabaki bat, kasuan kasuko ekimen zehatzari dagokionez. Horregatik, gizarte eragile propioekin edo beste edozein instantzia publiko zein pribaturekin bidezko kontsultak, negoziazioak eta abar egiteko eta txostena lantzeko prozesua amaitu ondoren egin beharko litzaioke kontsulta Kontseiluari.

Kasu honetan, eta 2007-2010erako enplegu Planari dagokionez, dokumentua Kontseiluari bidali zitzaionean, oraindik egin gabe zeuden alde biko zenbait bilera ordezkaritza zabalena duten eta, izendatutako kideen bidez, Lan Harremanen Kontseiluan esku hartzen duten gizarte eragileekin. Bilera horietara planaren alderdi teknikoak aztertzeko deitu zen, bai eta erakunde horiek bidezkotzat jo zitzaketen iradokizunak galdegiteko ere. Hortaz, Kontseilura bidalitako dokumentua ez zen oraindik Justizia, Lan eta Gizarte Segurantza Sailak 2007-2010erako landu eta onartutako enplegu Plana, proposamen bat baizik, gutxi-asko alda zitekeena, Gobernu Kontseilura igorri baino lehen.

Beste batzuetan adierazi bezala, Lan Harremanen Kontseiluari egiten zaion kontsulta-tramiteak, kualitatiboki, ez dauka zerikusirik hartako kide diren enpresa erakunde eta sindikatuen iritzien bilketa edo gehitze hutsarekin, eta organo erkidean dauden gizarte eragile guztiek haren egokitasunaz iritzia ematea bilatzen du.

Hala ere, alde biko kontsulten tramitea bukatu ondoren, Kontseiluak bidezkotzat jo du dagokion txostena egitea, eta hartan jasotzea kideek planaren edukiaz duten jarrera, kontuan hartuta dokumentua itzultzeak onarpenerako epeak luzatuko dituela, edo, bestela, Gobernu Kontseilura igortzea ekarriko duela, Lan Harremanen Kontseilura beste kontsulta-tramiterik bideratu gabe.

Bilbo, bi mila eta zazpiko uztailaren bederatzia