1987an jaiotako bilduma honek euskararen alde aritutako norbanakoak, etxekoak zein kanpokoak, ditu aztergai. Aztertu ez ezik, omendu ere egin nahi ditu, gaurko zein bihar-etziko belaunaldiek gu baino lehen aritu izan diren andre-gizon saiatu horien berri izan dezaten.
Hogeita lau orriren bueltan dabiltzan biografia-lan hauek eskema jakin baten arabera atondu dira:
- Haurtzaroa eta prestakuntza-garaia.
- Urratutako bideak eta ekintzak zein idazkiak.
- Egindako lanaren balorazioa.
Lanak edonorentzat oso interesgarri eta erabilgarriak dira.
Argazkiz eta testu egokiz hornitutako biografiok argitaratu ahala banandu egin dira euskaltegi, liburutegi eta kultur etxe desberdinetara.
Argitalpenak Fitxak
Julene Azpeitia
Manuel Larramendi
- Laburpena: Euskararen apologista, apaiza, idazle (lan politikoak, hitzaurreak, autobiografia, olerkiak...) Gramatika- eta hiztegi-egile, hegoaldeko euskal literaturaren suspertzaile, gipuzkera literarioaren sortzaile
- Urtea: 1987
- Egilea: Alberdi, Andres
- Linka: www.euskomedia.org/PDFAnlt/bidegileak/02_manuel-larramendi.pdf
Manuel Lekuona
- Laburpena: Idazle (poeta, artikulugile, antzerkia, saiakera), itzultzaile, apaiza, historia eta etnografiaren ikerle, gramatikaria, euskal literaturaren ikerle, eusko ikaskuntzako kide, kardaberaz bazkuneko kide, euskaltzain
- Urtea: 1987
- Egilea: Lekuona, Juan Mari
- Linka: www.euskomedia.org/PDFAnlt/bidegileak/03_manuel-lekuona.pdf
Koldo Mitxelena
Nikolas Ormaetxea "Orixe"
Federiko Belaustegigoitia
- Laburpena: Euskal idazle arabarra, euskaldun berria, ardura politikotik euskara eta euskal kultura hedatzeko jardun zuen (irakaskuntza euskaraz bultzatu, euskararen transmisiorako proiektuak, euskaltzaindiaren sorrera, eskararen batasunaren aldeko aitzindaria...), irakaskuntz metodoen egile, euskaltzain urgazle
- Urtea: 1990
- Egilea: Granja Pascual, Jose Javier
- Linka: www.euskomedia.org/PDFAnlt/bidegileak/06_belaustegigoitia.pdf
Imanol Berriatua
Jules Martin Moulier "Oxobi"
Agustin Paskual Iturriaga
- Laburpena: Euskal idazle eta pedagogo gipuzkoarra, apaiz eta irakasle, gipuzkoako batzar nagusietarako txosten batzuk prestatu zituen euskararen auziaz; umeei eskoletan euskaraz hasi behar zitzailela irakasten aldarrikatu zuen
- Urtea: 1990
- Egilea: Alberdi, Andres
- Linka: www.euskomedia.org/PDFAnlt/bidegileak/09_paskual-iturriaga.pdf
Luis-Luziano Bonaparte
- Laburpena: Napoleon Bonaparteren iloba. Zientzialaria. Hizkuntzalaria. Kolaboratzaile euskaldunez osatutako sarea eratu zuen. Bibliaren edo dotrinaren zenbait pasarte euskalki jakin batera moldatzeko eskatzen zien kolaboratzaileei. Gero printzeak berak testuok aztertu eta argitaratzen zituen. Ikerketa horien ondorioz, euskalki eta azpieuskalkiak sailkatu eta horien hedapena mapa batean kokatu zituen.
- Urtea: 1991
- Egilea: Pagola, Rosa Miren
- Linka: www.euskomedia.org/PDFAnlt/bidegileak/10_bonaparte.pdf
Juan Antonio Mogel
Joan Antonio Zamakola
- Laburpena: Euskaltzale ilustratua, eskribaua eta militarra, jose bonaparteren agintaldian kargo publiko batzuetan parte hartu zuen, idatzi zituenen artean ondoko gaiak: lehen euskal historia nazionalaren egilea , euskararen defentsa eta apologia, folklorea, astarloaren ideien zabaltzailea...
- Urtea: 1991
- Egilea: Altzibar, Xabier; Basurto, Roman
- Linka: www.euskomedia.org/PDFAnlt/bidegileak/12_zamakola.pdf
Mikel Zarate
Txomin Agirre
- Laburpena: Ondarroako idazlea: aldizkarietako kolaboratzaile (euskal herria, euskalzale, ibaizabal, euskal-esnalea, riev, jaungoikozale...), lau ohitura nobela idatzi zituen, ipuinak, alegiak, poesia, kronikak eta artikuluak. Apaiza eta euskaltzaina
- Urtea: 1992
- Egilea: Arretxe, Jon
- Linka: www.euskomedia.org/PDFAnlt/bidegileak/14_txomin-aguirre.pdf
Ebaristo Bustintza "Kirikiño"
- Laburpena: Mañariko idazlea: ipuinak, bertsoak, iritzi-artikukuluak... Euzkadi egunkariko euzkel-atalaren arduraduna, bilboko institutoko euskal katedraren jabea hogei urtez...
- Urtea: 1992
- Egilea: Etxebarria, Igone
- Linka: www.euskomedia.org/PDFAnlt/bidegileak/15_buztintza.pdf
Jose Manuel Etxeita
- Laburpena: Mundakako nabegatzailea eta idazlea: egunkari eta aldizkarietan artikuluak (Riev, Euskal-Esnalea, Euskalerriaren Alde, Jaungoiko-Zale...), ipuinak, itzulpenak, olerkiak eta nobelak
- Urtea: 1992
- Egilea: Sarriugarte, Iñaki
- Linka: www.euskomedia.org/PDFAnlt/bidegileak/16_etxeita.pdf
Bizenta Mogel
Ferdindand Aire "Xalbador"
Resurreccion Maria de Azkue
Koldo Eleizalde
- Laburpena: Idazle eta hizkuntzalari bergararra, euskararen defendatzaile eta aztertzaile, nobela baten egile eta hainbat olerki, itzulpenak, Euzkadi egunkariko zuzendari eta euskaltzain
- Urtea: 1993
- Egilea: Granja Pascual, Jose Javier
- Linka: www.euskomedia.org/PDFAnlt/bidegileak/20_eleizalde.pdf
Arturo Kanpion
Julio Urkixo
Xabier Agirre "Lizardi"
Manex Erdozaintzi-Etxart
Esteban Urkiaga "Lauaxeta"
Odon Apraiz
- Laburpena: Euskalari eta idazle gasteiztarra, euskaldun berria, historia irakaslea, euskaraz egindako lanen artean: arabako euskararen aztarnak ikertu, olerkiak, itzulpenak, egunkari eta aldizkarietan artikuluak (bizkaitarra, arabarra, euzkadi, eusko lurra, euskal erriaren alde, jesusen bihotzaren deia, gure herria, riev, yakintza...)Eusko ikaskuntzaren sorreran partaide, euskaltzain urgazle
- Urtea: 1996
- Egilea: Urgell, Blanka
- Linka: www.euskomedia.org/PDFAnlt/bidegileak/26_odon-apraiz.pdf
Pedro Diez de Ultzurrun
- Laburpena: Nafarroako euskaltzalea, osagilea, euskaldun berria, nafarroako diputaziotik euskararen aldeko hainbat ekimenen sortzaile eta bultzatzaile: transmisio kanpainak, bertsolaritza, euskal festak, aldizkarigintza, ikastolak...
- Urtea: 1996
- Egilea: Barandiaran, Alberto
- Linka: www.euskomedia.org/PDFAnlt/bidegileak/27_pedro-diez-ultzurrun.pdf
Andoni Urrestarazu "Umandi"
- Laburpena: Arabar euskaltzale eta idazle, euskaldun berria, euskara-irakaslea, gramatika-egilea, nobelagilea, aldizkari askotako kolaboratzailea, asmo hiztegiaren egilea, euskerazaina
- Urtea: 1996
- Egilea: Urgell, Blanka
- Linka: www.euskomedia.org/PDFAnlt/bidegileak/28_umandi.pdf
Faustino Zerio "Biurko"
- Laburpena: Bargotako (Nafarroa) euskararen suspertzaile, euskaldun berria, apaiza, idazle, irakasle, euskara-irakasle, zenbait aldizkaritako kolaboratzaile: zeruko argia, goiz argi, arantzazu, euskera, principe de viana, euzkadi egunkaria. Euskaraz idatzitakoen artean: olerkiak eta narrazioak
- Urtea: 1996
- Egilea: Zerio, Xabier; Diez de Ultzurrun, Enrike
- Linka: www.euskomedia.org/PDFAnlt/bidegileak/29_biurko.pdf
Emakume Abertzale Batza
- Laburpena: Eusko alderdi jeltzalearen barruan erneriko emakumezkoen elkartea, partaideen artean nabarmendu dira lan honetan euskara bultzatzeko ekintzetan parte hartutakoak: tene mujika, julia fernandez zabaleta, maria etxabe, sorne unzueta, julene azpeitia, jule gabilondo, errose bustintza eta elisa alzola
- Urtea: 1997
- Egilea: Uruburu, Laura
- Linka: www.euskomedia.org/PDFAnlt/bidegileak/30_emakume-batza.pdf
Emakume Idazleak
- Laburpena: Mendearen hasieratik gerraraino lan-idatziak argitaratu zituzten emakumeen gaineko azter-lana: Maddi Ariztia, Julia Gabilondo, Rosario Artola, Ignazia Pradere, Rufina Azkue, Pilar Lekuona...
- Urtea: 1997
- Egilea: Atxaga, Mikel
- Linka: www.euskomedia.org/PDFAnlt/bidegileak/31_emakume-idazle.pdf
Emakumea Euskal Antzerkian
Emakumea Euskal Irakaskuntzan
- Laburpena: Lehenengo ikastolen sorreran emakumeen garrantzia azpimarratzen da lan honetan, nabarmenduz: Elbira Zipitria, Elisabete Maiztegi, Maria Dolores Goya, Maritxu Barriola, Pilar Sansinenea, Faustina Karril...
- Urtea: 1997
- Egilea: Egia, Gotzon
- Linka: www.euskomedia.org/PDFAnlt/bidegileak/33_eirakaskuntzan.pdf
Eusebio Erkiaga
Nemesio Etxaniz
Andima Ibiñagabeitia
- Laburpena: Elantxobeko idazlea, euskara irakaslea parisen, eman aldizkariaren sortzaile eta euzko gogoa aldizkariaren sustaitzaile eta kolaboratzaile, idatzitakoen artean: kritika literarioa, itzulpenak, euskara ikasteko lan didaktikoak, euskaltzain urgazle...
- Urtea: 1997
- Egilea: Sudupe, Pako
- Linka: www.euskomedia.org/PDFAnlt/bidegileak/36_andima.pdf
Piarres Lafitte
- Laburpena: Idazle eta euskaltzale lapurtarra, apaiza, hainbat aldizkaritako kolaboratzaile, aintzina eta herria aldizkarien sortzaile, idatzitako lanen artean: prosa , poesia, antzerkia, literatura-ikerketa, gramatika..., euskaltzain osoa
- Urtea: 1997
- Egilea: Arbelbide, Xipri
- Linka: www.euskomedia.org/PDFAnlt/bidegileak/37_piarres-lafitte.pdf
Anton Abbadia
J. Frantzisko Aizkibel
- Laburpena: Argien mendeko azkoitiarra.hizkuntza-ikerle eta zientzia lanetan trebea. Euskara eta euskal herriaz ardura handia hartu zuen. Bere lanik garrantzizkoena euskeratik erdarara biurtzeko itz-tegia. Bere garairako argitaratuta ziren euskarazko eta euskal herriari buruzko liburuak biltzen saiatu zen eta oso biblioteka garrantzitsua asotu zuen.
- Urtea: 1998
- Egilea: Satrustegi, Jose Mari
- Linka: www.euskomedia.org/PDFAnlt/bidegileak/39_aizkibel.pdf
Balendiñe Albizu
Sabino Arana Goiri
- Laburpena: Euskal politikari eta idazle bizkaitarra. Euskararen alorrean eragin handiko lanak egin zituen; ortografia sistema berria proposatu, izendegia, etimologia, gramatika... Egunkari eta aldizkarien sortzailea. Horietaz gain, jarraitzaile talde handi bat bildu zuen abertzaletasunaren ideologia zabaltzeko.
- Urtea: 1998
- Egilea: Atxaga, Mikel
- Linka: www.euskomedia.org/PDFAnlt/bidegileak/46_sabino-arana.pdf
Gabriel Aresti
- Laburpena: Bilbaoko euskal poeta. Literatura eta politika izan ziren bere kezkarik nagusienak. Literaturaren alorrena poesian nabarmendu zen, hala ere baditu baste motatako lanak: itzulpenak, eleberriak, antzerkia, ikerketa-artikuluak... Euskara batuaren sustatzaile handia: batasunaren kutxa, hiztegi tipia...
- Urtea: 1998
- Egilea: Kintana, Xabier
- Linka: www.euskomedia.org/PDFAnlt/bidegileak/47_aresti.pdf
Jose Ariztimuño "Aitzol"
Ricardo Arregi
Jon Etxaide
Bittor Garitaonaindia
Manex Hiriart Urruty
- Laburpena: Kazetari eta euskaltzale hazpandarra. Eskualduna astekariaren sortzaileetakoa, kolaboratzailea eta zuzendaria (1887-1912). Ekarpen handia ekarri zion euskal kazetaritzari.
- Urtea: 1998
- Egilea: Arbelbide, Xipri
- Linka: www.euskomedia.org/PDFAnlt/bidegileak/52_hiriart.pdf
Pierre Lhande
- Laburpena: Euskal idazle baionarra: poeta, eleberrigilea, saiolaria, literatur kritikaria, edizio paratzailea, euskaltzain eta hiztegigile (dictinnaire basque-français et français-basque)
- Urtea: 1998
- Egilea: Urkizu, Patri
- Linka: www.euskomedia.org/PDFAnlt/bidegileak/53_heguy.pdf
Marie Jeanne Minaberry
- Laburpena: Bankako euskal idazlea. Ume eta gazteentzako literaturaren alorren nabarmendu egin da. Olerkiak eta ipuinak idazten ditu batez ere, baita antzerki-lanak ere. Bere olerki askori musika jarri diete musikagileek. Lanbidez andereño eta kazetari
- Urtea: 1998
- Egilea: Arbelbide, Xipri
- Linka: www.euskomedia.org/PDFAnlt/bidegileak/54_minaber.pdf
Gregorio Mujika
- Laburpena: Euskal idazle ormaiztegiarra. "Euskal-Esnalea" elkarteko idazkaria eta RIEV eta beste hainbat euskal aldizkariko kolaboratzailea. "Euskalerriaren alde" aldizkariko sortzaile eta zuzendaria. Idazlan askoren egile.
- Urtea: 1998
- Egilea: Garmendia, Elixabete
- Linka: www.euskomedia.org/PDFAnlt/bidegileak/55_mujika.pdf
Plazido Muxika
- Laburpena: Euskal hiztegigile urnietarra: Diccionario Castellano-Vasco, Diccionario Vasco-Castellano, Diccionario Latino-EspUrteal, Diccionario Griego EspUrteal, Afijos Vascos, El Verbo Auxiliar Gipuzkoano... Itzultzailea (alemana-euskara): noni eta mani, mendiko argia eta hainbat artikuluen egile: Jesusen Biotzaren Deya, Argia, Riev, Yakintza...
- Urtea: 1998
- Egilea: Muxika, Jose Antonio
- Linka: www.euskomedia.org/PDFAnlt/bidegileak/56_muxika.pdf
Santiago Onaindia
Manu Ziarsolo
- Laburpena: Eguna, euskarazko lehen egunkariaren zuzendaria eta gainontzeko idazleak: Augustin Zubikarai, Eusebio Erkiaga, Jose Mari Erizmendiarrieta, Andres Artzelus, I. Eizmendi, Tomas Agirre, Jesus Uzturre, Julia Gabilondo, Julene Azpeitia...
- Urtea: 1998
- Egilea: Agirreazkuenaga, Joseba
- Linka: www.euskomedia.org/PDFAnlt/bidegileak/58_ziarsolo.pdf
Toribio Alzaga
- Laburpena: Antzerkigile emankorra. Euskal-erria aldizkariaren zuzendaria. Kritikarien ustetan, Toribio Alzagak bere aurrekoek utzitako maila apaletik goratu egin zuen euskal antzerkia. Zenbait operaren letrak (Txanton Piperri, Anboto eta Gli Kornamenti), antzerkiak eta komediak (San Tomaseko feriya, Bernaiñoren larriyak, San Tomaseko feriya, Andra Josepa Tronpeta) eta itzulpenak (Ramontcho) egin zituen. Donostiako Euskal Izkera eta Iztunde Eskolako zuzendaria. Euskaltzain urgazlea.
- Urtea: 1999
- Egilea: Mendiguren, Xabier
- Linka: www.euskomedia.org/PDFAnlt/bidegileak/59_alzaga.pdf
Errose Bustintza
- Laburpena: Kronikari eta idazlea. Kirikiño euskal idazlearen iloba. Euzkadi egunkarian eta zenbait aldizkaritan Mañariko kronikak idatzi zituen. Emakume-Abertzale-Batzako kidea. Ipuin-idazle gisa nabarmendu zen. Euskal Herriko ipuinak batu, jantzi, idatzi eta argitaratu egin zituen. Ipuinak lanean argitaratu dira haren ipuin eta alegiak. Olerki eta kantu-letrak ere egin zituen.
- Urtea: 1999
- Egilea: Kaltzakorta, Xabier
- Linka: www.euskomedia.org/PDFAnlt/bidegileak/60_bustintz.pdf
Bernardo Estornes Lasa
- Laburpena: Historialaria eta editorea. Euskaldun berria. Erbestean bizi izan zen. Lan ugari idatzi zituen garaiko aldizkarietan. Euskararen jatorria eta historia (Geografía histórica de la lengua vasca, Antología literaria vasca, Sobre historia y orígenes de la Lengua Vasca, Erronkariko uskararen hiztegia) eta Euskal Herriko historia (Historia del País Vasco, Eneko Arista, El Ducado de Vasconia, Orígenes de los Vascos) izan ditu idazgai nagusi. Euskaraz ere idatzi zituen zenbait lan: Erronkari, Sabin euskalduna. Auñamendi argitaletxea sortu zuen. Enciclopedia General Ilustrada del País Vasco sortu eta bultzatu zuen. Euskaltzain urgazlea eta ohorezkoa.
- Urtea: 1999
- Egilea: Beola, Ainhoa
- Linka: www.euskomedia.org/PDFAnlt/bidegileak/61_estornes.pdf
Toribio Etxebarria
- Laburpena: Enpresari, idazle eta politikari sozialista. Autodidakta. Erbestaldia. Euskal aldizkarietan esku hartu zuen. Genero (saiakera, biografia, kronika, memoria, bertsoak, e.a.) eta gai (gizartea, politika, erlijioa, euskara, memoria, e.a.) desberdinak jorratu zituen. Besteak beste, honako liburu hauek idatzi zituen: Flexiones verbales y Lexicón del euskera dialectal de Eibar, Ibiltarixarenak, Matafísica a Urcola, La experiencia socialista en España vista desde mi pueblo, El Hijo del Hombre eta Viaje por el país de los recuerdos. Euskaltzain urgazlea izan zen.
- Urtea: 1999
- Egilea: Narbaiza, Antton
- Linka: www.euskomedia.org/PDFAnlt/bidegileak/62_etxebarria.pdf
Bittor Gaubeka
- Laburpena: Idazle eta inprimatzailea. Erbestean bizi izan zen. Hainbat euskal aldizkaritan parte hartu zuen. Genero desberdinak landu zituen: ipuingintza (Polone neskatiltxuba), iritzi-artikuluak, historia (Matxitxako, Bermeo'ko lenengo Eleizea), euskara (Bermeoko gabon-kanta zarrak eta Marijesiak: Gernikan eta albo-errietan kantetan diren lez) eta euskal hitzen eta toponimoen etimologia (Domenigus eta Albonica, Alboniga, Almika, Almonika, Almunika). Argitaratzaile gisa, era askotako gaiak eman zituen argitara: euskara, literatura, erlijioa, zientzia, Bermeo...
- Urtea: 1999
- Egilea: Barrutia, Eneko
- Linka: www.euskomedia.org/PDFAnlt/bidegileak/63_gaubeka.pdf
Aingeru Irigaray Irigaray
- Laburpena: Sendagilea. Larreko euskal idazlearen semea. Garaiko zenbait egunkari eta aldizkaritan argitaratu zituen bere lanak euskaraz nahiz gaztelaniaz. Euskal Herriko ipuinak eta Prosistas navarros contemporáneos en lengua vasca. XX-garren mendeko Nafarroako euskal idazlariak lanak idatzi zituen. Euskararen inguruko ikerketak (Una geografía diacrónica del euskera de Navarra) eta euskara ikasteko metodoak (Jostatuz mintzaira ikas) ere egin zituen. Euskaltzain urgazlea.
- Urtea: 1999
- Egilea: Diez de Ultzurrun, Enrike
- Linka: www.euskomedia.org/PDFAnlt/bidegileak/64_irigaray.pdf
Alfonso Irigoien
- Laburpena: Hizkuntzalari, idazle, olerkari, margolari eta eskultorea. Bertsolari-txapelketen antolatzaile, bultzatzaile eta epaimahaikidea. Euskaltzaindiaren Euskera aldizkariaren bultzatzailea. Ikerketa filologikoa (En torno a la evolución y desarrollo del sistema verbal vasco, Pertsona-izenak nola eman, Kultura-hitzak euskaraz, De re philologica linguae vasconiacae liburu-saila), prosa (Sorterriaren alde ene artearen iturriak eta bizitzako zenbait diztira) eta poesia (Herrian gara bizi, Orbel eta orri) landu zituen. Yakintza Baitha Elkarteko eta Mendebalde Kultur Elkarteko kidea. Omenaldi ugari egin zizkioten. Euskaltzain osoa.
- Urtea: 1999
- Egilea: Kaltzakorta, Xabier
- Linka: www.euskomedia.org/PDFAnlt/bidegileak/65_irigoien.pdf
Federiko Krutwig
- Laburpena: Hizkuntzalari, politikari, idazle, itzultzaile eta kultur eragilea. Euskaldun berria. Hizkuntzak ikasteko zaletasun handia zuen. Euskal Herriko helenista nagusia. Erbestealdia. Literatura, hizkuntzalaritza, soziolinguistika, politika, kultura eta abarri buruzko artikuluak idatzi zituen euskal aldizkari eta egunkarietan. ETAren ideologiaren historian eragin handia izan zuen Vasconia liburua argitaratu zuen. Lapurtera klasikoa proposatu zuen euskara baturako oinarri gisa. Besteak beste, La cuestión vasca, Praktikaz, Vasconia y la Nueva Europa, Jakintza baitha, Garaldea eta Ekhaitza liburuak idatzi zituen. Omenaldi ugari egin zizkioten. Euskaltzain osoa.
- Urtea: 1999
- Egilea: Kintana, Xabier
- Linka: www.euskomedia.org/PDFAnlt/bidegileak/66_krutwig.pdf
Antonio María Labayen
- Laburpena: Idazle oparoa. Euskal antzerkiaren pizkundearen eragileetako bat. Antzerkigintzan nabarmendu bazen ere, genero eta gai asko jorratu zituen: itzulpen-lanak, biografiak, antzerki-mota desberdinak, bertsoak, artikuluak, entseguak, kritika-lanak eta euskara batuaren inguruko liburuak. Garaiko aldizkarietan topa daitezke haren lan ugari. Antzerti aldizkaria sortu eta zuzendu zuen. Komediak zein dramak idatzi (Jokua ez da errenta, Malentxo alargun, Galtzaundi, Su eta gar) eta itzuli (Gizona eta kidea, Su-emailleak, Neskatilla ezkongai) landu zituen. Biografiak (Elizanburu, Muñagorri) eta saiakerak (Tajuz eta Zentzuz) ere idatzi zituen. Euskaltzain osoa izan zen.
- Urtea: 1999
- Egilea: Beola, Ainhoa
- Linka: www.euskomedia.org/PDFAnlt/bidegileak/67_labayen.pdf
Mixel Labeguerie
- Laburpena: Idazle, kantari eta politikaria. Enbata mugimendu politikoaren sortzailetakoa. Gure Herria-ko kolaboratzailea. Eskualzaleen Biltzarra erakundeko lehendakaria. Euskal abestiaren berritzaileetakoa: euskal kanta berriaren aitatzat jo izan da. Poesi lanak ere egin zituen. Bertsozalea: txapelketen gai-jartzaile eta epaimahaikide ibilitakoa. Euskaltzain urgazlea izan zen.
- Urtea: 1999
- Egilea: Itzaina, Mixel
- Linka: www.euskomedia.org/PDFAnlt/bidegileak/68_labeguerie.pdf
Piarres Larzabal
- Laburpena: Zokoako erretorea. Euskal aldizkarietan kolaboratzailea. Batez ere, antzerkigilea. Antzerki-lanak (Etxahun; Bordexuri; Hiru ziren; Hila espos; Mugari tiro; Sarako lorea; Matalas; etab.), narrazioak, ikerketak, lan politikoak (Nere mendixkatik) eta pastoralak idatzi zituen. Euskaltzain osoa izan zen.
- Urtea: 1999
- Egilea: Xarriton, Piarres
- Linka: www.euskomedia.org/PDFAnlt/bidegileak/69_larzabal.pdf
Ixaka López Mendizabal
- Laburpena: Idazle, editore, politikari eta kultur eragilea. Erbestaldia. Eskualzaleen Biltzarraren eta Euskaltzaindiko sortzaile eta kidea. Bere idazlanetan alor ugari jorratu zituen: gramatika, hizkuntzalaritza, historia, legeria, erlijioa... Haurren eta euskararen irakaskuntzarako liburuak prestatu zituen: Manual de conversación castellano-euskera; Zenbakiztia; Umearen laguna; Xabiertxo; Martin txibilitu; ¿Quiere usted hablar euskera?; La Lengua Vasca, Gramática. Conservación. Diccionario; Gramática abreviada; Euzkel-Erdel Iztegia. Ekin argitaletxearen sortzailea. Euskaltzain urgazle eta ohorezkoa izan zen.
- Urtea: 1999
- Egilea: Telleria, Xabier
- Linka: www.euskomedia.org/PDFAnlt/bidegileak/70_ixaka.pdf
Telesforo Monzon
- Laburpena: Idazle eta politikari abertzalea. Hizlari trebea. Erbestea. Antzerki-lanak (Odol bideak, Menditarrak, Harpeko bozkarioa, Behorraren ostikoa), poemak (Urrundik, bake-oroi; Gudarien eginak), artikuluak eta kanta ezagunak idatzi zituen. 1986an Monzonen obra guztiak argitaratu ziren bost liburukitan Hitzak eta idazkiak lanean. Euskaltzain urgazlea izan zen.
- Urtea: 1999
- Egilea: Izagirre, Koldo
- Linka: www.euskomedia.org/PDFAnlt/bidegileak/71_monzon.pdf
Gorgonio Renteria
- Laburpena: Filipinetan merkataritza-nabigazioko kapitaina. Idazle eta politikari abertzalea. Hizlari aparta zen. Artikuluak idatzi zituen garaiko aldizkarietan. Poesia ere landu zuen.
- Urtea: 1999
- Egilea: Sudupe, Pako
- Linka: www.euskomedia.org/PDFAnlt/bidegileak/72_renteria.pdf
Patxi Unzurrunzaga
- Laburpena: Editorea. Zarauzko Itxaropena inprenta eta argitaletxearen sortzaileetakoa. Gerra aurretik Itxaropenak euskal kulturaren arloko liburu mordoxka eman zuen argitara; gerlaren ondoren, erbestea, zentsura, autozentsura, liburu bahituak.... 40, 50 eta 60ko hamarkada malkartsuetan Patxi Unzurrunzagak irmoki eutsi zion gerra aurreko euskal argitalpenaren abenturari. Kuliska sortaren bitartez, gerraondoko idazle-belaunaldi berriari ateak zabaldu zitzaizkion. Genero guztietako obrak kaleratzen ziren: olerkia, nobela, entsegua, antzerkia, bertsolaritza, historia, itzulpenak... Nazioarteko editoreen kongresuetan Euskal Herriaren bozeramaile izan zen zenbaitetan.
- Urtea: 1999
- Egilea: Unzurrunzaga, Imanol
- Linka: www.euskomedia.org/PDFAnlt/bidegileak/73_unzurrun.pdf
Augustin Zubikarai
- Laburpena: Filipinetan merkataritza-nabigazioko kapitaina. Idazle eta politikari abertzalea. Hizlari aparta zen. Artikuluak idatzi zituen garaiko aldizkarietan. Poesia ere landu zuen.
- Urtea: 1999
- Egilea: Baraiazarra, Luis; Urkiza, Julen
- Linka: www.euskomedia.org/PDFAnlt/bidegileak/74_zubikara.pdf
Sebero Altube
- Laburpena: Idazlea. Hizkuntzalaria. Musikaria. Gerra-garaian erbesteratu zen. Bere lan nagusiak euskarari eskainitakoak dira. Besteren artean, Erderismos lana idatzi zuen. Bere idazkiak ahozko euskaran oinarriturik daude eta neologismo edo hitz berrien aurka agertu zen. Filosofia ere jorratu zuen. Euskaltzain osoa izan zen.
- Urtea: 2000
- Egilea: Velez de Mendizabal, Josemari
- Linka: www.euskomedia.org/PDFAnlt/bidegileak/75_sebero-altube.pdf
Gerthard Bähr
- Laburpena: Familia alemana zuen. Intelektuala. Euskaldun berria. Euskal aditzaz, etimologiaz eta mitologiaz maiteminduta zegoen. Lanak Euskera eta RIEV aldizkarietan argitaratu zituen. Familiarekin batera Alemaniara itzuli zen. Euskara eta iberierari buruzko doktore-tesia prestatu eta aurkeztu zuen Göttingen-go Unibertsitatean.
- Urtea: 2000
- Egilea: Garmendia, Elixabete
- Linka: www.euskomedia.org/PDFAnlt/bidegileak/76_gerhard-bahr.pdf
Jose Migel Barandiaran
- Laburpena: Antropologo, arkeologo, etnologo, irakasle eta ikertzailea. Apaiza. Ikertzaile asko prestatu zituen. Zenbait aldizkaritako kolaboratzaile eta zuzendari izan zen. Euskaltzain oso (1965-91) izan zen. Era guztietako gaiak jorratu zituen: etnologia, mitologia, historia, prehistoria, arkeologia... Ikerketa etnologiko garrantzitsuak egin zituen; euskaldunon ezaugarriak aztertu, bildu eta ezagutarazi egin zituen. Etniker taldeak eratu zituen Euskal Herriko Atlas Etnografikoa egiteko.
- Urtea: 2000
- Egilea: Aizpurua, Jon; Aizpurua, Jexus
- Linka: www.euskomedia.org/PDFAnlt/bidegileak/77_barandiaran.pdf
Patxi Etxeberria
- Laburpena: Idazlea. Jesusen Lagundiko kidea zen eta Aita Olabideren Idazteun lana prestatu eta argitaratzeaz arduratu zen. Urdinburuko Bittor bakarrizketa (1921) eta Eneida (1928) eta David'en eresiak (1960) itzuli zituen. Libururik gabeko idazlea. Euskal aldizkarietan parte hartzeaz gain, Argia aldizkariko zuzendaria izan zen (1929). Loiola eta Belgikan bizi ondoren Txinara joan zen misiolari (1960). Euskaltzain urgazlea izan zen.
- Urtea: 2000
- Egilea: Garmendia, Elixabete
- Linka: www.euskomedia.org/PDFAnlt/bidegileak/78_patxi-etxeberria.pdf
Justo Garate
- Laburpena: Idazlea. Sendagilea. 1936ko gerra zela eta, Argentinara joan zen; Mendozako Unibertsitateko irakasle, dekanorde eta kontseilaria izan zen. Euskaltzain ohorezkoa (1979), Eusko Ikaskuntzen Amerikako Institutuko eta RSBAPko kidea izan zen. Artikulu eta lan ugari kaleratu zituen euskal aldizkaritan. Viajeros extranjeros en Vasconia (1942), Cultura Biológica y Arte de Traducir (1943), Viaje a Navarra de Chao (1933), Ensayos Euskarianos eta Epoca de Astarloa y Moguel (1937) liburuak kaleratu zituen.
- Urtea: 2000
- Egilea: Elortza, Jerardo
- Linka: www.euskomedia.org/PDFAnlt/bidegileak/79_justo-garate.pdf
Gilen Humboldt
- Laburpena: Hizkuntzalaria. Politikaria. Kultur eragile eta biltzailea. Euskararen jatorriari dagokionez, tesi iberistaren aldekoa zen. Euskararen berri zehatzak Europako kultur giroetan zabaltzen lehena izan zen. Filologia, poesia eta hizkuntzalaritzan ere aski trebea zela erakutsi zuen. Bi bidaia egin zituen Euskal Herrira berebiziko arreta piztu baitzion euskarak eta hizkuntza gertutik ezagutu nahi izan zuen.
- Urtea: 2000
- Egilea: Altzibar, Xabier
- Linka: www.euskomedia.org/PDFAnlt/bidegileak/80_gilen-humboldt.pdf
Madalena Jaureguiberry
- Laburpena: Idazle eta euskaltzalea. Garaiko aldizkarietan euskararen aldeko artikuluak idatzi zituen. Begiraleak taldeko lehendakaria (1933-34) eta Aintzina taldeko kidea izan zen. Iparraldeko eskoletan euskararen irakaskuntza bideratzeko ikasbidea prestatu zuen. Mirakuilu'bat, Zikoitza eta Euskaldun jantziak antzerkiak idatzi zituen. Euskaltzain urgazle eta ohorezkoa izan zen.
- Urtea: 2000
- Egilea: Berzaitz, Pierre
- Linka: www.euskomedia.org/PDFAnlt/bidegileak/81_madalena-jauregiberry.pdf
Jon Mirande
- Laburpena: Idazlea Euskaldun berria. Kultura handiko gizona zen, hizkuntzalaritza, literatura, filosofia eta zuzenbidean aditua. Igela aldizkariaren sortzaileetakoa. Antiklerikala. Heterodoxian mugitu zen, garaiko hainbat tabu hautsi nahirik. Itzulpenak, poesiak, ipuinak egin zituen. Bere ideologiak polemika ugari piztu zuen arren, bere marjinalitateak eta literatura guztiekiko zabaltasunak eragin handia utzi zien ondorengo belaunaldiei.
- Urtea: 2000
- Egilea: Otaegi, Lurdes
- Linka: www.euskomedia.org/PDFAnlt/bidegileak/82_jon-mirande.pdf
Justo Mokoroa
- Laburpena: Idazlea. Eskolapioa. Apaiza. Irakaslea.Herri batentzat hizkuntzak duen garrantziaz diharduen Genio y Lengua liburua idatzi zuen (1935). Euskara batuaren auzia agertu zenean, gogor agertu zen batasunaren aurka. Herri-literaturan oinarritutako milaka esaera biltzen dituen Ortik eta emendik (1990) izan zen haren azken lana. Euskaltzain urgazlea eta ohorezkoa izan zen.
- Urtea: 2000
- Egilea: Kintana, Xabier
- Linka: www.euskomedia.org/PDFAnlt/bidegileak/83_justo-mokoroa.pdf
Karlos Santamaria
- Laburpena: Matematikari, humanista, idazle, kultur eragile eta euskaltzalea. Euskaldun berria. EHU eta Donostiako Santo Tomas lizeoaren sortzaileetakoa. Eusko Kontseilu Nagusiko hezkuntza-kontseilaria izandakoa. Euskal aldizkarietan argitaratu zituen artikuluak. Jakin aldizkariko zuzendari ere izan zen. Besteren artean, EHUko honoris causa doktore urgazle eta ohorezko euskaltzain izendatu zuten.
- Urtea: 2000
- Egilea: Andonegi, Xabier
- Linka: www.euskomedia.org/PDFAnlt/bidegileak/84_karlos-santamaria.pdf
Alejandro Tapia
- Laburpena: Olerkari erromantikoa. Gaztetan ikasi behar izan zuen. Atzerrian bizi izandakoa. Hizkuntza-irakasle jardun zuen. Orduko euskal aldizkari guztietan sakabanaturik daude bere olerkiak. Olerti eguna izeneko ekitaldietan agertzen da bere izena; batzuetan, irabazle, gainera. Euskal Herria eta amodioa ditu kantagai nagusi. Garaiko euskara garbizaleen joera nabarmen sumatzen zaio. Izkribu asko desagertu eta galdu egin dira.
- Urtea: 2000
- Egilea: Satrustegi, Jose Mari
- Linka: www.euskomedia.org/PDFAnlt/bidegileak/85_alejandro-tapia.pdf
Sorne Unzueta
- Laburpena: Irakasle, idazle, hizlari eta eragile izan da. Euskara ikasi beharrean izan zen. Emakume Batza elkartearen sortzailetakoa. Espainiako Gerra Zibilaren ondoren erbestealdia sofritu zuen. Lanak sinatzeko, gehienetan Utarsus ezizenarekin agertzen dira. Gehien jorratu zuen generoa poesia izan ze. Poesian era askotako gaiak eta edukiak dira. Era berean, gutxiago bada ere, prosa ere landu egin du: argitaratu gabeko nobela (Me voy contigo) eta euskaraz nahiz gaztelaniaz egindako artikuluak.
- Urtea: 2000
- Egilea: Etxebarria, Igone
- Linka: www.euskomedia.org/PDFAnlt/bidegileak/86_sorne-unzueta.pdf
Luis Villasante
- Laburpena: Idazlea. Gramatikaria. Frantziskotarra. Erlijio-lan asko eman ditu. Dena den, ekarri nagusia euskararen eta euskal literaturaren azterketaren arloan egin du. Axularren obra aztertu du sakonkiro eta ezagutzera eman du. Euskal literaturaren historia aztertu du. Euskal gramatikan ere lan itzela egin du. Euskaltzain osoa da 1951z geroztik eta Euskaltzaindiko lehendakaria izan zen 1970-88 bitartean.
- Urtea: 2000
- Egilea: Perez Gaztelu, Elixabete
- Linka: www.euskomedia.org/PDFAnlt/bidegileak/87_luis-villasante.pdf
Wentworth Webster
- Laburpena: Euskaltzalea. Idazlea. Kristautasunak Euskal Herrian sartzeko izandako gorabeherak aztertu zituen, baita euskal dantzak eta folklorea ere. Besteak beste, Euskal Herriko elezaharrak biltzen dituen Basques legends (1877) eta Les loisirs d'un étranger au Pays Basque (1901) idatzi zituen.
- Urtea: 2000
- Egilea: Urkizu, Patri
- Linka: www.euskomedia.org/PDFAnlt/bidegileak/88_wentworth-webster.pdf
Iokin Zaitegi
- Laburpena: Idazlea. Jesuitetan ikasi eta Guatemalara bidali zuten misiolari. Bertan Euzko-Gogoa aldizkaria sortu zuen (1950) eta Yakintzako kolaboratzailea izan zen. Poesia idatzi zuen batik bat. Klasikoen itzulpenak eta obra berriak eman zituen argitara. 1953an euskaltzain urgazle izendatu zuten eta 1977an euskaltzain ohorezko.
- Urtea: 2000
- Egilea: Sudupe, Pako
- Linka: www.euskomedia.org/PDFAnlt/bidegileak/89_jokin-zaitegi.pdf
Bingen Ametzaga
- Laburpena: Ingeniari eta legegizona. Irakaslea. Kultur eragilea.. Idazlea. Eusko Jaurlaritzako Lehen Hezkuntzako zuzendaria zelarik, lehenengo ikastola martxan jartzeko agindua luzatu zuen, baita euskal testu liburuen itzulpen eta eraketarako eta irakasleriaren heziketarako lehen ikastegiak osatzeko ere. Erbesteratutako haurren koloniak eratzen, zuzentzen eta ikuskatzen ibilitakoa. Garaiko euskal aldizkarietan ipuin, narrazio eta saiakera argitaratu zituen. Itzulpengintzan nabarmendu zen: Platero ta biok, Plini gaztearen idazkiak, Adiskidetasuna... Erbesteraturik (Frantzia, Uruguay, Venezuela). Euskaltzain urgazlea.
- Urtea: 2001
- Egilea: Irujo, Xabier
- Linka: www.euskomedia.org/PDFAnlt/bidegileak/90_bingen-amezaga.pdf
Jose Artetxe
- Laburpena: Idazlea. Biografia, saiakera eta kazetaritza-lanak argitaratu zituen gaztelaniaz eta euskaraz. Caminando, Lope de Agirre traidor, La paz de mi lámpara, Canto a Marichu, Mi viaje diario argitaratu zituen. Gerra-garaiko gertaerak azalduz El abrazo de los muertos liburua idatzi zuen.
- Urtea: 2001
- Egilea: Atxaga, Mikel; Zubimendi, Jose Ramon
- Linka: www.euskomedia.org/PDFAnlt/bidegileak/91_jose-artetxe.pdf
Juan Bautista Eguzkitza
- Laburpena: Euskal idazlea. Abadea. Sermoilaria. Eliz liburuak idazteaz gain, aldizkari askotan hartu zuen parte. Jaungoiko-Zale elkarteko kidea. Euskaltzaindiko 1921eko batzarrean "Euskara idatziaren batasuna" lana irakurri zuen. Itzulpenak ere egin zituen: Garbitokiko arimaren illa, Andra Mariaren Loretako illa eta Argi Donea. Kirikiño saria jaso zuen "Emakume Euskotarrak" artikuluarekin. Euskaltzain osoa izan zen.
- Urtea: 2001
- Egilea: Urrutia, Andres
- Linka: www.euskomedia.org/PDFAnlt/bidegileak/92_eguzkitza.pdf
Tomas Garbizu
- Laburpena: Musikaria. Organista. Konpositorea. Kontzertu ugari emateaz gain,film espainol askori musika jarri zien. Donostiako kontserbatorioko organo-katedraduna. Sari ugari jaso zituen. Konposizio ugari idatzi zituen: korurako kantak, poema sinfonikoak, mezak (Herriko Meza eta Gure Meza), biolin eta orkestrarako kontzertu bat eta bere obrarik ezagunena den Tríptico al Buen Pastor.
- Urtea: 2001
- Egilea: Urkizu, Patri; Intxaurrandieta, Patxi
- Linka: www.euskomedia.org/PDFAnlt/bidegileak/93_tomas-garbizu.pdf
Jesus Intxausti "Uzturre"
- Laburpena: Politikari eta sindikalista. Frantzian eta Belgikan atzerriratuta egon zen. 1980an Bilbora itzuli zen; geroztik, EAJko Bizkai Buru Batzarreko eta Euskadi Buru Batzarreko eta gero Sabino Arana Fundazioko lehendakaria izan zen.
- Urtea: 2001
- Egilea: Ugalde, Mikel
- Linka: www.euskomedia.org/PDFAnlt/bidegileak/94_uzturre.pdf
Jaime Kerexeta
- Laburpena: Apaiza. Itzultzailea. Idazlea. Musika irakaslea izan zen. Eliz ikasketak egin zituen. Lanak argitaratu zituen euskal agerkarietan. Erlijio-liburuak (liturgia, Biblia...) idatzi eta itzultzeari ekin zion. Erlijiokoaz gain, poesia, historia, hiztegigintza eta genealogia ere landu zituen. Idazle oparoa izan zen; bere lanen artean bizkaierara moldaturiko Euskal-Biblia eta bost liburukitan idatzitako Diccionario onomástico y heráldico vasco daude. Euskaltzain urgazlea da eta EIZIEko ohorezko kide egin zuten.
- Urtea: 2001
- Egilea: Atxaga, Mikel
- Linka: www.euskomedia.org/PDFAnlt/bidegileak/95_kerexeta.pdf
Poli Larrañaga
- Laburpena: Politikari nazionalista. Apaiza. Euskal aldizkarietan kolaboratu eta arrantzale- eta nekazari-elkarteak sortu zituen. ELA sindikatuaren sorreran ere parte hartu zuen. Euskal nazionalismoa gai hartuta, hamaika lan idatzi zuen.
- Urtea: 2001
- Egilea: Narbaiza, Antton
- Linka: www.euskomedia.org/PDFAnlt/bidegileak/96_larranaga.pdf
Gabriel Lertxundi
- Laburpena: Erlijioso beneditarra. Musikaria. Idazlea. Jerusalemgo elizetan abesten diren kanta siriar zaharrak bildu eta aztertu zituen. Elizako euskal kanten eta liturgiaren hobetu eta berritzeko lanak argitaratu zituen euskal aldizkarietan. Obra nagusiak: Kantikak, Irakurgaiak nola kanta eta Plaidoyer pour une liturgie bilingue basco-latine à l'usage des paroisses.
- Urtea: 2001
- Egilea: Arbelbide, Xipri
- Linka: www.euskomedia.org/PDFAnlt/bidegileak/97_lertxundi.pdf
Pierre Narbaitz
- Laburpena: Idazle eta historialaria. Eliz gizona. Lan erlijiosoak egin zituen batik bat (Elizako liburua, Meza bezperak, San Frantzes Jatsukoa), baina bestelakoak ere baditu (Kattalinen gogoetak; Xaramela eta Lurdesko Lorea). Nafarroako historia sakon aztertu eta hainbat lan argitaratu zituen, gehienak frantsesez. Euskaltzain osoa izan zen.
- Urtea: 2001
- Egilea: Xarriton, Piarres
- Linka: www.euskomedia.org/PDFAnlt/bidegileak/98_narbaitz.pdf
Iñaki Olabeaga
- Laburpena: Erlijioso lasalletarra. Euskara berreskuratu zuen. Irakaslea. Erbestean ibilitakoa. Olerkaria. Garaiko hainbat aldizkaritan eman zituen argitara poesiak. Gogoetan, Maite dedana eta Bihotz iturritik poema liburuak idatzi zituen. Euskezaintza elkarteko kidea zen. Itzulpengintzan ere jardun zuen: Gogo jardunetako otoitz-gaiak eta La Salleren bizitza.
- Urtea: 2001
- Egilea: Ezkiaga, Patxi
- Linka: www.euskomedia.org/PDFAnlt/bidegileak/99_oleaga.pdf
Raimundo Olabide
- Laburpena: Jesusen Lagundikoa. Apaiza. Irakaslea. Euskaldun berria. Itzulpenak baino ez zituen egin. Besteren artean, Loyola'tar Eneko Deunaren Gogo-Iñarkunak, Giza-soña eta Josu-Kristoren Antzbidea egin zituen. Hegoaldean euskarazko Bibliarik garrantzitsuena izango zen Itun Zar eta Berria idatzi zituen. Euskaldunek egunero erabiltzen zuten euskarari uko egin eta euskara ideala erabili zuen. Garbizalekeriaren eragina nabarmen ageri da haren obran. Euskaltzain osoa izan zen.
- Urtea: 2001
- Egilea: Altuna, Patxi
- Linka: www.euskomedia.org/PDFAnlt/bidegileak/100_raimundo-olabide.pdf
Estibalitz Robles-Arangiz
- Laburpena: Estitxu izenaz ezaguna. Euskal abeslaria. Euskal Herri osoan kantatzeaz gain, Mexikon eta Venezuelan ere egin zituen kantaldiak. Herri musikako kantuak eta Hego Ameriketako musikan oinarritutako kantuak abesten zituen. Sari asko irabazi zuen. Zortzi disko argitaratu zituen. Aipagarrienak: Euskaldun Makila, Agur Maria, Goazen ikastolara eta Zortzikoak.
- Urtea: 2001
- Egilea: Iriondo, Joxemari
- Linka: www.euskomedia.org/PDFAnlt/bidegileak/101_robles.pdf
Perpetua Saragueta
- Laburpena: Idazlea. Egunkari eta aldizkarietan artikuluak idazten zituen. Izenordeak erabiltzen zituen gerra aurreko lanak sinatzeko (Txorrondo, Mendigibel, Aritza...). Erroibarko azpi-euskalkia erabili zuen. Lanbide, ohitura eta ipuinei buruz etnografi lanak egin zituen: Mezkiritz (Erroibar), Mezkirizko etxe barnea, Mezkirizko langintza. Nere oroimenak memoria liburua idatzi zuen.
- Urtea: 2001
- Egilea: Satrustegi, Jose Mari
- Linka: www.euskomedia.org/PDFAnlt/bidegileak/102_saragueta.pdf
Polixene Trabudua
- Laburpena: Politikari nazionalista. Mitinlaria. Andereñoa. Emakume Abertzale Batzako kidea. Erbesteraturik. Venezuelan luzez bizi izandakoa. Idazlea. Besteren artean, Artículos de amama izeneko artikulu-liburua eta Polixene, crónicas de amama Venezuela joan bitarteko autobiografia idatzi zituen.
- Urtea: 2001
- Egilea: Garmendia, Elixabete
- Linka: www.euskomedia.org/PDFAnlt/bidegileak/103_trabudua.pdf
Agustin Zarranz "Aita Polikarpo Iraizozkoa"
- Laburpena: Agustin Zarranz zuen izena. Erlijioso kaputxinoa Idazle, olerkari, itzultzaile eta hizkuntzalaria.. Irakaslea. Erroman kaputxinoen egoitzako gaztelaniako idazkariordea izan zen eta Ordenako idazkari nagusi izendatu zuten.Gai anitz jorratu arren, bere ekarpen literarioa gai erlijiosoetara mugatu zen gehienbat. Euskaltzain osoa izan zen.
- Urtea: 2001
- Egilea: Goldaraz, Jesus
- Linka: www.euskomedia.org/PDFAnlt/bidegileak/104_zarranz.pdf
Jose Antonio Zulaika "Aita Donostia"
- Laburpena: Jose Gonzalo Zulaika zuen izena. Konpositorea. Irakaslea. Kaputxino sartu eta apaiztu zen. Musika-konposizio asko egin zituen: Pro defuntis meza, Euskal preludioak; Santa Zeziliaren mirariak; San Frantziskoren bizitza sakona.... Musika gregorianoan sakondu zuen hasieran, baina musika-ikertzaile ere izan zen eta herri-kantak aztertu eta bildu zituen. Euskal folkloreari buruzko hitzaldi ugari eman eta musikari buruzko artikuluak idatzi nahiz nazioarteko musika kongresu nagusietan parte hartu zuen. Euskaltzain urgazlea eta Europako zenbait musika-erakundetako kide izan zen.
- Urtea: 2001
- Egilea: Arana Martija, Jose Antonio
- Linka: www.euskomedia.org/PDFAnlt/bidegileak/105_zulaika.pdf
Jose Agerre
- Laburpena: Euskaldun berria. Euskaraz zein gaztelaniaz idatzi zuen garaiko aldizkarietan. La Voz de Navarrako zuzendaria, EAJren Nafarroako Buru Batzarrekoa eta Euzkadi Buru Batzarrekoa eta hainbat kultur elkartetako kidea izan zen. Euskaltzain osoa izan zen baina Sevillara joan zenez gero, Euskaltzaindiko aulkia utzi egin zuen
- Urtea: 2002
- Egilea: Satrustegi, Jose Mari
- Linka: www.euskomedia.org/PDFAnlt/bidegileak/106_agerre.pdf
Maria Dolores Agirre
- Laburpena: Euskara irakasten, antzerkigintzan, itzultzen, irratian eta euskal kulturaren inguruko beste hamaika jardueratan ibilitakoa. Bere gidaritzapean garaiko euskal antzerki-idazleen lanak eta berak itzulitako kanpokoenak antzeztu zituen Euskal Izkera eta Iztunde Ikastolako taldeak.
- Urtea: 2002
- Egilea: Auzmendi, Lurdes
- Linka: www.euskomedia.org/PDFAnlt/bidegileak/107_agirre.pdf
Lino Akesolo
- Laburpena: Idazlea bizkaitarra. Erlijioa eta euskara gaitzat hartuta bizkaieraz idatzi zuen, batik bat. Euskal eta erdal aldizkarietako kolaboratzailea. Idazle klasiko espainolen obrak euskaratu zituen. Euskalkien arteko itzulpenak egin zituen; baita euskaratik gaztelaniara ere. Euskaltzain oso izendatu zuten, baina berehala uko egin zion aulkiari. Euskerazaintzaren buru eta "Diccionario Retana de Egileaidades del euskera"-ren arduraduna izan zen.
- Urtea: 2002
- Egilea: Baraiazarra, Luis; Urkiza, Julen
- Linka: www.euskomedia.org/PDFAnlt/bidegileak/108_akesolo.pdf
Fernando Artola "Bordari"
- Laburpena: Euskal giroaren suspertzailea, bertsolari-jaialdiak eta literatur lehiaketak bultzatuz. Poeta. Goraintzi poema bilduma, Bakoitzak berea eta Aritz beraren adarrak liburuen egilea da. Euskaltzain urgazlea izan zen.
- Urtea: 2002
- Egilea: Ezeiza, Mertxe
- Linka: www.euskomedia.org/PDFAnlt/bidegileak/109_artola.pdf
Maite Barnetxe
- Laburpena: Irratiko eta telebistako esataria. Euskaraz telebistan erabili izanaren aitzindari. Iparraldeko euskal kulturarekin zerikusi duten emankizun garrantzitsu gehienak grabatu ditu.
- Urtea: 2002
- Egilea: Arbelbide, Xipri
- Linka: www.euskomedia.org/PDFAnlt/bidegileak/110_barnetxe.pdf
Iñaki Eizmendi "Basarri"
- Laburpena: Uztapide eta Enbeitarekin batera gerraosteko bertsolaritzaren ordezkaririk garrantzitsuena. Euskal Herriko Bertsolari-txapelketa Nagusia bitan irabazi du (1935, 1960). Bertso asko idatzi eta argitaratu zuen garaiko aldizkarietan. Irratiko esatari eta kazetari ere izan da. Aldizkarietan argitaratutako bertsoekin hiru bertso-bilduma kaleratu ditu: Basarri'ren bertso-sorta (1950), Kantari nator (1960) eta Laugarren Txinpartak (1966). Ohorezko euskaltzain.
- Urtea: 2002
- Egilea: Iriondo, Joxemari
- Linka: www.euskomedia.org/PDFAnlt/bidegileak/111_eizmendi.pdf
Bitoriano Gandiaga
- Laburpena: Frantziskotarra. Apaiza. Olerkaria. Irakaslea. Elorri (1962), Hiru gizon bakarka, 1974), Uda batez Madrilen (1977), Denbora galdu arte narrazioa (1985) eta Gabon dut anuntzio (1986) olerki-bildumak plazaratu zituen. Hizkuntza baliabide aberatseko idazlea. Euskaltzain urgazlea da.
- Urtea: 2002
- Egilea: Iraola, Rufino
- Linka: www.euskomedia.org/PDFAnlt/bidegileak/112_gandiaga.pdf
Mª Angeles Garai
- Laburpena: Bilboko euskalduna. Euskaltzalea. Andereñoa. Bilboko lehen ikastolan (San Nikolas ikastola) jardun zuen sorreratik bertatik (1957). Eskolak emateaz gain, udalekuak eratzen eta andereñoak pedagogia aldetik prestatzen ibilitakoa.
- Urtea: 2002
- Egilea: Garmendia, Elixabete
- Linka: www.euskomedia.org/PDFAnlt/bidegileak/113_garai.pdf
Juan Ignazio Goikoetxea "Gaztelu"
- Laburpena: Kaputxinoa. Olerkaria. Argentinan ibilitakoa. Garaiko aldizkarietan eman zituen bere lanak. Hainbat literatur sariketa irabazi zuen bere olerki eta itzulpenekin. San Joan Gurutzekoaren eta frai Luis Leongoaren poesiak euskaratu zituen.
- Urtea: 2002
- Egilea: Aranalde, Joxe Mari
- Linka: www.euskomedia.org/PDFAnlt/bidegileak/114_goikoetxea.pdf
Krispin Guasch
- Laburpena: Euskaldun berria, Irurako maisua. Hizkuntzen irakaskuntza maisu arrakastatsu bezala ezaguna. Ikuspegi didaktiko (marrazkien bidez...) batetik landutako pedagogi lanak idatzi zituen arren, ez zuen ezer argitaratu.
- Urtea: 2002
- Egilea: Oihartzabal, Lontxo; Laskibar, Iker; Ganboa, Eider
- Linka: www.euskomedia.org/PDFAnlt/bidegileak/115_guasch.pdf
Mariano Izeta
- Laburpena: Idazlea. Kultur eragilea. Aldizkari eta egunkari askotan parte hartutakoa. Dirua galgarri polizi nobela (1962) eta Nigarrez sortu nintzan nobela (1982) eman ditu argitara. Baztanen erabiltzen diren hitz eta esamoldeak biltzen dituen Baztango hiztegi ttipia idatzi zuen (1985). Bertso-saioak antolatzen eta gai-jartzaile lanetan ere ibili da. Euskaltzain urgazlea.
- Urtea: 2002
- Egilea: Abril, Jon
- Linka: www.euskomedia.org/PDFAnlt/bidegileak/116_izeta.pdf
Koldo Jauregi "Jautarkol"
- Laburpena: Idazlea. Teologia eta Zuzenbide Kanonikoko irakaslea. Gipuzkoako zenbait herritako erretore eta Zarauzko karmeldarren komentuko kaperaua. Garaiko aldizkarietan eman zituen bere lanak. Gerraurreko olerki-sariketa asko irabazi zituen. Kutsu lirikoko poesia postromantizista idatzi zuen. Euskal liburuen kritika eta publizitatea egin zuen euskaraz eta gaztelaniaz. Euskaltzain urgazlea.
- Urtea: 2002
- Egilea: Perez Gaztelu, Elixabete
- Linka: www.euskomedia.org/PDFAnlt/bidegileak/117_jauregi.pdf
Salbatore Mitxelena
- Laburpena: Frantziskotarra. Poeta eta saiakera-idazle. Atzerrian (Bolivia, Ekuador, Panaman eta Suitza). Haren idazlanak euskara, Euskal Herria eta fedearekiko samin arduraz beterik daude. Besteren artean, Arantzazu olerki bilduma (1949), Unamuno ta Abendats saiakera (1958) eta antzerkia ere idatzi zituen (Erri bat Guruzbidean eta Confixus). Euskaltzain urgazlea.
- Urtea: 2002
- Egilea: Unzurrunzaga, Imanol
- Linka: www.euskomedia.org/PDFAnlt/bidegileak/118_mitxelena.pdf
Aniceto Olano "Aita Migel Altzo"
- Laburpena: Kaputxinoa. Erlijioarekiko eta euskal kulturarekiko atxikimendua eta erantzukizuna elkarloturik bizi izandakoa. Euskal kulturgintza, batez ere elebitasun eta pedagogia arazoetan jardundakoa. Era berean,filosofiaz, pedagogiaz eta etnografiaz ere idatzi zituen. Garaiko euskal elkarteetan lan egin eta idatzi zuen. Argentinan atzerriraturik. Besteak beste, Filosofía Vasca liburua (1934) eta Lucha de idiomas en Euskadi y en Europa (1935).
- Urtea: 2002
- Egilea: Kortadi, Edorta
- Linka: www.euskomedia.org/PDFAnlt/bidegileak/119_olano.pdf
Jon Oñatibia
- Laburpena: Txistularia. Idazlea. Erbesteraturik (Paris, Venezuela, Estatu Batuak). Larraun abesbatza eta dantza taldea sortu zuen. Musika-konposizioak egiteaz gain, hitzaldi ugari emandakoa. Garaiko aldizkarietan jardundakoa. Euskara jolas bidez irakasteko metodoa abiarazi zuen (Método de euskera radiofónico. Euskara irrati bidez ikasbidea (1965). Euskaltzain urgazlea izan zen.
- Urtea: 2002
- Egilea: Kazabon, Antton
- Linka: www.euskomedia.org/PDFAnlt/bidegileak/120_onatibia.pdf
Pedro Pujana
- Laburpena: Abadea. Idazlea. Aldizkari askotan hartu zuen parte. Arabako euskararen lekuko eta ikertzailea. Besteren artean, Euskal aditza (Bizkaiera), Oletako Euskal Aditza, Euskera Araban eta Flexiones del verbo vasco vizcaíno idatzi ditu. Itzulpenak (Bizkaiko Foruak) ere egin ditu. Euskaltzain urgazle eta ohorezko euskaltzain izandakoa. Ohorezko itzultzailea ere izendatua.
- Urtea: 2002
- Egilea: Ortiz de Landaluze, Agurtzane
- Linka: www.euskomedia.org/PDFAnlt/bidegileak/121_pujana.pdf
Imanol Apalategi "Aita Bonifazio Ataun"
- Laburpena: Apaiza, euskal idazle, irakasle, gramatikari, sermoilari eta hizlari aritutakoa. Bere artikuluak eta olerkiak, "Sabiaga" edo "Gudariarteko" izenez izenpetuak, euskal aldizkaritan barreiaturik daude. Lan asko idatzi ditu: Arrigarairen Grámatica del Euskera zuzendu eta argitaratu; Tagore-ren Amaren itzulpena; Gure aditza, 1960; Egiazko Jainkoa. Argentinako Boletín Americano de Estudios Vascoseko zuzendari izan zen, bertan euskal kulturari buruzko lan ugari argitaratu zuelarik.
- Urtea: 2003
- Egilea: Aizpurua, Jexus
- Linka: www.euskomedia.org/PDFAnlt/bidegileak/122_apalategi.pdf
Izaskun Arrue
- Laburpena: Andereño, erizaina, euskaltzalea. 1963ko abenduan "lehen euskarazko gela" sortu zuen Gasteizen. Aita Raimundo Olabide ikastolako sorreran ibilitakoa. Euskarazko eskolak ematen zituen zenbait tokitan
- Urtea: 2003
- Egilea: Ortiz de Landaluze, Agurtzane
- Linka: www.euskomedia.org/PDFAnlt/bidegileak/123_arrue.pdf
Ander Arzelus "Luzear"
- Laburpena: Euskal idazle, kazetari, irratigizon, hizlari eta euskal kulturaren eragilea. Euskal kazetarien aitzindari. Politikan jardundakoa. Argia-ren fundatzaileetakoa. Joxe Zubimendirekin batera euskal irratiaren historiaren lehen kazetaria. Irratiko esataria. Antzezlanak (Kirtenen gauzak, Neskamearen marmarrak, Diru gosea) eta Euzkadi Agur idatzi eta Euskal Edestia liburua itzuli zuen.
- Urtea: 2003
- Egilea: Arzelus, Xabier
- Linka: www.euskomedia.org/PDFAnlt/bidegileak/124_arzelus.pdf
Inazio Barriola
- Laburpena: Medikua. Eusko Ikaskuntza eta RSBAP elkarteetako kidea izan zen. Euskara eta medikuntzari buruzko artikulu ugari. Horiez gain, honako liburu hauek ere idatzi zituen: El enigma de la muerte de Napoleón; La medicina popular en el País Vasco; Los Amigos del País y la medicina; El curandero Petrequillo; eta Crónica de mi vida y entorno. Euskaltzain urgazlea
- Urtea: 2003
- Egilea: OtUrtea, Olatz
- Linka: www.euskomedia.org/PDFAnlt/bidegileak/125_barriola.pdf
Juan Bautista Bilbao "Batxi"
- Laburpena: Marinela, idazlea, Jeltzaleen kronikagilerik onena. Napartarra eta Ëuzkadi-rako artikuluak egiten zituen, batez ere kronikak. Lehen Munduko Gerrari buruzko kronika gogoangarriak idatzi zituen. Susa argitaletxeak argitaratu zituen kronika horietako asko Hau mundu hau liburuan.
- Urtea: 2003
- Egilea: Aranbarri, Iñigo
- Linka: www.euskomedia.org/PDFAnlt/bidegileak/126_bilbao.pdf
Karmele Goñi
- Laburpena: Euskakal etnografia emakumearen ikuspegitik jorratutakoa. Zeraingo etnografia jorratu du. Aranzadi Elkarteko Antropologia eta Etnografia Ataleko idazkari izandakoa. Bilboko Museo Etnografikoan jardun du. Dantza taldeekin elkarlanean ari izan da, bertako jantziak berreskuratzen. Eusko Folkloreko urtekarietan argitara eman ditu lan ugari. Ikastolen hasierako mugimenduan ibilitakoa. Politikan jardundakoa.
- Urtea: 2003
- Egilea: Garmendia, Elixabete
- Linka: www.euskomedia.org/PDFAnlt/bidegileak/127_goni.pdf
Jean Pierre Goytino
Jon Andoni Irazusta
- Laburpena: Euskal idazle, politikari eta misiolaria. Lanbidez abokatua zen eta euskal aldizkaritan parte hartu zuen "Jon Andoni" ezizenaz. Antzerti aldizkaria sortu eta zuzendu zuen. Gerra Zibila zela eta, Paris eta Panamara atzerriratu zen. Liman apaiztu eta Peruko lurraldeetan ibili zen misiolari. Joañixio (1946) eta Bizia garratza da (1950) nobelak eta Losintxa itzulpena argitaratu zituen.
- Urtea: 2003
- Egilea: Iturralde, Josemari
- Linka: www.euskomedia.org/PDFAnlt/bidegileak/129_irazusta.pdf
Janamari Malharin
- Laburpena: Irakaslea, antzerkigilea. Sakramendu Sainduaren Bezperak euskaraz kantatu zituen lehen aldiz. Zenbat artikulu Herria astekarian argitaratu zuen. Mugertarrak antzerki taldeko zuzendaria. Eskualzaleen Biltzarreko eta Ohidurak elkarteko kidea. Ikas elkartearen sortzailetakoa. Gure Irratian Itsasuko berri emaile.
- Urtea: 2003
- Egilea: Landart, Daniel
- Linka: www.euskomedia.org/PDFAnlt/bidegileak/130_malharin.pdf
Jose Antonio Retolaza
- Laburpena: Abade izandakoa. Euskaldun berria. Zenbait euskal dantza talde zuzendutakoa. Euskararen ekintzailea. 1959ko ekainaren 21ean lehen euskal meza eman zuen eta Elizaren barruan euskararen aldeko ekintzak antolatzen ibilitakoa. Euskal haurrentzako Kili-Kili aldizkariaren sortzailea. Bertan, komikiak, elkarrizketak eta jokoak kaleratzen dituzte eta, besteak beste, haurrak euskaraz alfabetatzeko sistema eratu zuen.
- Urtea: 2003
- Egilea: Astigarraga, Asier
- Linka: www.euskomedia.org/PDFAnlt/bidegileak/131_retolaza.pdf
Jean Saint-Pierre "Anxuberro"
- Laburpena: Apezpiku, kazetari eta idazlea. Gure Herria aldizkariaren sortzailetarikoa eta zuzendaria eta Eskualduna astekariko erredaktore nagusia. Garaiko agerkarietako kolaboratzailea. Kazetaritza landu zuen batez ere. Frantsesez eta euskaraz idatzi zuen. Euskara eta euskaldunen jatorriaren teoriak sakonki aztertu eta berebereen hizkuntzaren arteko lotura azaldu zuen. Euskaltzain osoa.
- Urtea: 2003
- Egilea: Xarriton, Piarres
- Linka: www.euskomedia.org/PDFAnlt/bidegileak/132_saint-pierre.pdf
Etienne Salaberri
- Laburpena: Euskal idazlea, irakaslea. "So egilea" goitizena erabili zuen. Herriako erredakzio-buru izan zen. Jakin aldizkarian filosofiako artikulu ugari kaleratu zituen. Baionako ohorezko kalonje izendatu zuten (1959). Euskaraz antzerki lanak idatzi zituen, batez ere. Besteak beste, honakoak argitaratu zituen: L'homme basque, La fête dans l'âme Basque; San Prantses Xavierekoa antzerkia; Ene Sinestea eta Benat Adixkidea, Agur! (1981) idatzi zituen.
- Urtea: 2003
- Egilea: Ainziart, Pierre
- Linka: www.euskomedia.org/PDFAnlt/bidegileak/133_salaberri.pdf
Norbert Tauer
- Laburpena: Euskal idazle eta euskalari txekiarra. Aldizkari txekiarretan euskararen berri eman zuen urtetan, 1935etik hasita. Zeruko Argia, Euzko Gogoa, Olerti eta beste hainbat aldizkaritako kolaboratzaile izan zen. Euskararen gramatika eta euskal esaera eta atsotitzen zerrenda luze bat moldatu zituen. Euskaltzain urgazle egin zuten 1955ean eta euskaltzain ohorezko 1973an.
- Urtea: 2003
- Egilea: Satrustegi, Jose Mari
- Linka: www.euskomedia.org/PDFAnlt/bidegileak/134_tauer.pdf
Frantzisko Torres Ibañez "Aita Felipe Murietakoa"
- Laburpena: Kaputxinoa. Irakaslea. Euskaldun berria. Argentinan ibilitakoa. Euskara ikasteko liburuak idatzi zituen: El verbo euskera en su forma impersonal, Diccionario fraseológico, Gramática elemental del vascuence. Intervino en la publicación de Mendizaleen Meza, y Kontu Zarrak eta Berriak. 1959an "Umeen Deya" aldizkaria sortu zuen. Nafarroako kultur erakundeekin batera haur eta gazteen euskaraganako zaletasuna piztu eta bultzatzeko ekintzak antolatu zituen. Euskaltzain urgazlea.
- Urtea: 2003
- Egilea: Satrustegi, Jose Mari
- Linka: www.euskomedia.org/PDFAnlt/bidegileak/135_torres.pdf
Martin Ugalde
- Laburpena: Euskal idazle, kazetari eta euskaltzalea. 1947an Venezuelatik Hego Euskal Herrira itzulita, Deia egunkariko euskarazko taldearen erredaktoreburu eta Eusko Jaurlaritzako Kultura saileko Euskarazko Arazoetarako zuzendaria. Euskaldunon Egunkariako sortzaileetakoa eta administrazio-kontseiluko lehendakaria. Kazetari-lanez gain liburuak ere idatzi ditu euskaraz zein gaztelaniaz; ipuinak idazten hasi zen (Un real de sueño sobre un andamio, Iltzailleak); nobelak (Las brujas de Sorjín, Pedrotxo), saiakerak (Unamuno y el vascuence), antzerkiak (Ama gaxo dago) eta bestelako obrak ere egin ditu (Historia de Euskadi, Lezo Urreiztieta biografia). Euskaltzain ohorezkoa da.
- Urtea: 2003
- Egilea: Torrealdai, Joan Mari
- Linka: www.euskomedia.org/PDFAnlt/bidegileak/136_ugalde.pdf
Enrike Zubiri "Manezaundi"
- Laburpena: Margolari, euskal idazlea. Aldizkarietan gai herrikoi eta kultuak landu zituen, behenafarreraz, era xume baina landuan. Gerra aurreko egunkarietan argitaratu zituen lanak: histori lanak, gai herrikoiak, kultur gaiak, paisajeen deskribapenak eta pertsonaia historikoen, besteak beste.
- Urtea: 2003
- Egilea: Pagola, Rosa Miren
- Linka: www.euskomedia.org/PDFAnlt/bidegileak/137_zubiri.pdf
Felipe Arrese ta Beitia
- Laburpena: Euskal idazle eta poeta. Lanbidez irudigilea. Bere lanak sarritan saritu ziren. Aldizkari askotan hartu zuen esku. Aberria eta erlijioa izan ziren bere olerkietan eta itzulpenetan gehien jorratu zituen gaiak. Besteren artean, "Diccionario Manual Bascongado y Castellano y elementos de Gramática" argitaratu zuen bizkaieraz. "Ama Euskeriaren Liburu Kantaria" eta bera hil ondoren argitaratutako "Asti-Orduetako bertsozko lanak" poesi liburuak ere idatzi zituen.
- Urtea: 2004
- Egilea: Urrutia, Itziar
- Linka: www.euskomedia.org/PDFAnlt/bidegileak/138_arrese.pdf
Antonio Arzak
- Laburpena: Idazle, euskaltzale eta euskal kulturaren suspertzaile izan zen. Literatur genero desberdinak landu zituen: poemak, alegiak, antzerkiak eta artikuluak idatzi zituen. Euskal Herria aldizkariaren zuzendaria izateaz gain, Lore-Jokoen idazkaria eta Donostiako udal-liburutegiko arduraduna izan zen. Historiako Erret Akademiako eta Frantziako Arkeologia Akademiako kidea izan zen. Bere ekimenez sortu zen Donostiako Orfeoia; bertako ohorezko kide izan zen.
- Urtea: 2004
- Egilea: Pagola, Ines
- Linka: www.euskomedia.org/PDFAnlt/bidegileak/139_arzak.pdf
Juana Atxabal
- Laburpena: Moja vedrunatar karmeldarra. Maistra. Hego Ameriketan misiolari ibilitakoa, pobreen alde lan eginez. Irakaskuntza eta hezkuntzari buruzko ikerketak eta hausnarketak egindakoa. Jean Paul Sartreren obrari buruzko lehen lan garrantzitsua egin zuen. Filosofia arloan euskarazko irakaskuntzan gabezia gorria zegoenez, zenbait irakaslek talde berezi bat sortu zuten materialak, apunteak, testuak... itzuli, egokitu edota sortzeko. Hainbat itzulpen burutu zituen vedrunatar karmeldarrek euren zereginetan erabili ahal izan zitzaten.
- Urtea: 2004
- Egilea: Sarriugarte, Iñaki
- Linka: www.euskomedia.org/PDFAnlt/bidegileak/140_atxabal.pdf
Pierre Bordazarre "Etxaun-Iruri"
- Laburpena: Pastoralgile eta bertsolari. Zuberoako tradizioari atxikiriko herri-poeta izan zen; Euskal Herri osora hedatu eta ospetsu egin diren kantuak ondu zituen ("Agur Zuberoa"). Zuberoako ohiko antzerkira herri-gaiak eramanez, bederatzi pastoral idatzi zituen: "Etxahun", "Matalaz", "Berterretx", "Santxo Azkarra", "Iruriko Kuntia", "Txikito Kanbo", "Pette Bereter", "Ximena" eta "Iparragirre". Euskaltzain urgazle izan zen.
- Urtea: 2004
- Egilea: Davant, Jean Louis
- Linka: www.euskomedia.org/PDFAnlt/bidegileak/141_bordazarre.pdf
Andolin Eguzkitza
- Laburpena: Euskaldun berria, idazle, hizkuntzalari eta EHUko katedraduna. Euskal Idazleen Elkarteko lehendakari ohia, Eusko Jaurlaritzako Euskararen Aholku Batzordeko kidea... euskararen eta euskal kulturaren aldeko ekintzaile nekaezina izan zen. Euskaltzain osoa.
- Urtea: 2004
- Egilea: Kintana, Xabier
- Linka: www.euskomedia.org/PDFAnlt/bidegileak/142_eguzkitza.pdf
Bonifacio Etxegarai
- Laburpena: Lanbidez jurista. Hizlari trebea. Euskal Foru-Zuzenbidean aditua. Euskal Autonomia Estatutuaren erredakzioan parte hartu zuen eta Euskadiko Epaitegi Goreneko lehendakari hautatu zuten. Idazteari ere ordu asko eskaini zion. Poesiak idatzi zituen. Baina bere lanik garrantzitsuenak, saiakerak eta euskal gaiei buruzko artikuluak, gaztelaniaz paratu zituen. Etnologia eta Historia gaietan oso jantzia, "Historia del País Vasco", "Lucha de idiomas en Euskadi y en Europa" eta beste hainbat liburu plazaratu zituen. 1925ean bere anaia Karmelok utzitako aulkia hartu zuen Euskaltzaindian.
- Urtea: 2004
- Egilea: Arana Martija, Jose Antonio
- Linka: www.euskomedia.org/PDFAnlt/bidegileak/143_etxegarai.pdf
Jose Luis Goti
- Laburpena: Barne-medikua. Besteak beste, Bilbo'ko Sendalarintz Jakindiako, Barne-Medikuntzaren Espainiako Elkarteko eta Aparatu digestiboaren zein Aparatu digestiboko patologiaren Espainiako elkarteko eta Medikuntzaren Erret Akademiako kide kidea. Aparatu digestiboari buruzko zereginetan lanean ari zela, odol-ikerkuntza edo hematologia eta minbizia ere jorratu zituen. Kulturaren aldeko ekimenetan aritu zen. Euskal Medikuntzaren Historia Mintegiaren eta Euskal Medikuntzaren Historiaren Museoaren sortzailea eta zuzendaria. Euskal Antropologiaren Astearen sortzailea. Gaceta Médica de Bilbao aldizkariaren zuzendaria.
- Urtea: 2004
- Egilea: Egibar, Lartaun
- Linka: www.euskomedia.org/PDFAnlt/bidegileak/145_goti.pdf
Teodoro Hernandorena
- Laburpena: Mediku estomatologoa. Politikaria. Bertsolaritzaren bultzatzailea. Kultur sustatzailea. Herria, Zeruko Argia, El Bidasoa, Anaitasuna eta Príncipe de Viana aldizkarietan esku hartu zuen. Euzkadi filma egin eta herriz herri proiektatu eta erakutsi zuen.
- Urtea: 2004
- Egilea: Iriondo, Joxemari
- Linka: www.euskomedia.org/PDFAnlt/bidegileak/146_hernandorena.pdf
Fermin Irigarai "Larreko"
- Laburpena: Medikua. Idazlea. Iruñeko ospitaleko zuzendari izendatu zuten. Euskal aldizkarietan bere mediku-esperientziari buruz eta Nafarroako esaerak eta leku-izenak jasotzen saiatu zen bere "Naparreko erranak" liburuan. Gaztelaniaz ere kaleratu zuen zenbait idazlan. Euskaltzain urgazlea izan zen.
- Urtea: 2004
- Egilea: Irigarai, Joxe Angel
- Linka: www.euskomedia.org/PDFAnlt/bidegileak/147_irigarai.pdf
Jose Maria Jimeno Jurio
- Laburpena: Historialari, etnografoa. Nafarroako historia, ohiturak, hizkuntzak, tradizioak eta toponimia ikertzen aritzearen ondorio diren hogeitaka liburu argitaratu ditu. Besteak beste, "¿Dónde fue la batalla de Roncesvalles?", "Navarra jamás dijo no al Estatuto", "Historia de Navarra", "Navarra. Historia del euskera". Euskaltzain ohorezkoa da.
- Urtea: 2004
- Egilea: Jimeno, Roldan
- Linka: www.euskomedia.org/PDFAnlt/bidegileak/148_jimeno.pdf
Alejandro Larrakoetxea "Hipolito Larrakoetxea"
- Laburpena: Karmeldarra. Legelaria. Zuzenbide Kanoniko irakaslea. EAJko diputatuen eta Vatikanoaren artean bitartekari lanetan ibilitakoa ("Euskadi y el Vaticano" liburua). Karmeldarren ordenako Nafarroako burua. Bisitari kanonikoa. Vatikanoko artxiboetan ikertzen ibilitakoa. Euskal idazle eta itzultzailea. Grimm anaien ipuin sorta bat euskaratu zuen: "Grimm anayen ipuiñak".
- Urtea: 2004
- Egilea: Baraiazarra, Luis; Urkiza, Julen
- Linka: www.euskomedia.org/PDFAnlt/bidegileak/149_larrakoetxea.pdf
Jesus Maria Leizaola
- Laburpena: Abokatua. Politikaria (Errepublikako Gorteetako diputatua, Eusko Jaurlaritzako Justizi eta Kultur kontseilaria, erbesteko Eusko Jaurlaritzako lehendakari ohia, Eusko Legebiltzarreko parlamentarioa). Idazlea. Euskal poesia, eta, oro har, euskal gaien azterketa egin zuen. RSBAPeko kidea eta ohorezko euskaltzaina izan zen (1984). Euskal Herriko aldizkarietan euskaraz zein gaztelaniaz idatzi zuen.
- Urtea: 2004
- Egilea: Lizundia, Jose Luis
- Linka: www.euskomedia.org/PDFAnlt/bidegileak/150_leizaola.pdf
Tene Muxika
- Laburpena: Euskal idazle eta hizlari nazionalista. Euskal aldizkarietako kolaboratzailea eta Gipuzkoako Emakume Abertzale Batzako lehendakaria. Gerra garaian euskal errefuxiatuen alde lan egin zuen erbestean. Poesiak ("Aberriaren udaberria";"Ama"; "Arno'ko Kurutza";"Miren Itziar'ri idazkiak eta olerkiak") eta antzerki-lanak ("Gogo oñazeak"; "Gabon haur-antzerkia") idatzi zituen. Euskaltzaindiko ohorezko kide izendatu zuten.
- Urtea: 2004
- Egilea: Dorronsoro, Lukax
- Linka: www.euskomedia.org/PDFAnlt/bidegileak/151_muxika.pdf
Nazario Oleaga
- Laburpena: Jurista eta euskaltzalea. Bilboko Abokatu Bazkuneko dekanoa, Bizkaiko zuzenbide zibila berrantolatzeko jurista-batzordeko kidea eta Bizkaiko Kultura Batzordeko kidea izan zen. G. Mujikaren "Zurtasun Gogoa" euskaratu zuen. Euskal jaialdi eta ekimenetako bultzatzaile eta antolatzailea izan zen. Euskaltzain urgazlea (1919), Euskaltzaindiko idazkaria (1941) eta Euskaltzain osoa izan zen (1941-62).
- Urtea: 2004
- Egilea: Urrutia, Andres
- Linka: www.euskomedia.org/PDFAnlt/bidegileak/152_oleaga.pdf
Jose Mari Satrustegi
- Laburpena: Etnografo eta euskaltzalea. Apaiza. Aldizkarien eragilea. Ehunka artikulu idatzi zituen eta gai etnografikoak landu zituen gehienbat, euskaraz ("Euskaldunen seksubideak") zein gaztelaniaz ("Solsticio de Invierno"; "Mitos y creencias"). Halaber, ipuinak ("Ipui miresgarriak", "Axelko eta Otsoko"), itzulpenak ("Ardo eta ogi Martxelin", "Alizia") eta bestelako liburuak idatzi zituen ("Bordel bertsularia", "Luzaideko kantiak", "Euskal Testu Zaharrak I"). Euskal onomastika jorratutakoa ("Euskal izendegia"). Euskaltzain osoa.
- Urtea: 2004
- Egilea: Salaberri, Patxi
- Linka: www.euskomedia.org/PDFAnlt/bidegileak/153_satrustegi.pdf
Patxi Altuna
- Laburpena: Euskal filologo eta idazlea. Jesusen Lagundiko erlijiosoa. Donostiako EUTG eta Bilboko Deustuko Unibertsitateko irakaslea. Euskararen didaktika-alorrean "Euskera ire laguna!" eta "Euskal Aditza" liburuak idatzi ditu. Euskal aldizkaritan idatzi du eta "Nornai" eta "Kapaxa" izengoitiak erabili ditu. Euskal idazle klasikoren edizio kritikoak paratu (Ziburuko Etxeberri, Tartas, Ubillos, Frai Bartolome), Etxepareren edizio kritikoa, eta Mendibururen idazlan argitaragabeak bi liburukitan eman ditu argitara. 1980az geroztik euskaltzain osoa.
- Urtea: 2005
- Egilea: Perez Gaztelu, Elixabete; Toledo Lezeta, Ana; Zulaika Ijurko, Esther
- Linka: www.euskomedia.org/PDFAnlt/bidegileak/154_altuna.pdf
Mari Karmen Alzueta
- Laburpena: Kimika eta Soziologia ikasketak egin zituen. Donostiako Santo Tomas Lizeoaren zuzendari urte luze eta erabakigarrietan. Eskolaren eta euskarazko irakaskuntzaren alde lan egin zuen gogotik. Euskal hezkuntza sistemaren lehen urratsak ematen jardun zuen Eusko Kontseilu Nagusian eta gero Hezkuntza Saileko zuzendari zereginetan.
- Urtea: 2005
- Egilea: Ugalde, Mikel
- Linka: www.euskomedia.org/PDFAnlt/bidegileak/155_alzueta.pdf
Jean Pierre Arbelbide
- Laburpena: Eliz gizona. Idazlea. Euskaraz argitaratu zituen lan nagusiak: "Bokazione edo Jainkoaren deia"; "Erlisionea: Eskual-herriari dohazkon egiarik beharrenak"; eta "Igandea eta Jaunaren eguna". Hiztegi-aberatsa, garbizaletasuna, euskararekiko ardura eta euskal Egileae klasikoen ezagutza azaldu zituen bere lanetan.
- Urtea: 2005
- Egilea: Arbelbide, Xipri
- Linka: www.euskomedia.org/PDFAnlt/bidegileak/156_arbelbide.pdf
Gotzon Aulestia
- Laburpena: Konpositore eta musika-irakaslea. Musika didaktika jorratutakoa ("Txalo pin txalo I-II-III"). Eliz musika ("Misa de la Asamblea Cristiana"; "María Madre de la Iglesia"; "Meza Artzai Ona"; moteteak, salmoak) eta profanoa ("Évènement à Gernika"; "Erdu, Erdu"; "Batelatan"; "Nik ez dakit") konposatu ditu. Organo jolea eta abesbatza zuzendaria. Sortzaileaz gain musika garaikidearen teorikoa ere izan zen.
- Urtea: 2005
- Egilea: Aulestia, Gorka
- Linka: www.euskomedia.org/PDFAnlt/bidegileak/157_aulestia.pdf
Julita Berrojalbiz
- Laburpena: Irakasle ikasketak egin zituen. Bizkaiko ikastolen sorreraren bultzatzailea. Euskarazko irakaskuntzaren alde lan egin zuen. Loiuko Lauro ikastola sortzearen eragilea. Euskerazaleak elkarteko lanetan ere parte hartu zuen. Euskaltzain urgazle 1967 urtean eta ohorezkoa 1998n.
- Urtea: 2005
- Egilea: Zelaieta, Anjel
- Linka: www.euskomedia.org/PDFAnlt/bidegileak/158_berrojalbiz.pdf
Jean Marie Diharce "Iratzeder"
- Laburpena: Fraide beneditarra. Belokeko nagusi izandakoa. Fraide izena "Aita Xabier" du olerkari gisa "Iratzeder" izenordearekin ezagutua da. Poema bilduma askoren egilea da. "Biziaren olerkia" eta "Biziaren gudaldia" liburuetan bilduak ditu bere poemak. Bi memoria liburu ditu eginak. Afrikako misiolari esperientzia "Hamazazpi hilabete Afrikako bihotzean" eman du. Euskal liturgiaren eragilea. Gogotik saiatu da salmoak euskaratzen eta kantika berriak asmatzen, aita Lertxundi musikagilearekin ezin hobeki uztartuz. Euskaltzain osoa 1963az geroztik.
- Urtea: 2005
- Egilea: Agirre, Joxe Mari
- Linka: www.euskomedia.org/PDFAnlt/bidegileak/159_diharce.pdf
Jon Gotzon Etxebarria
- Laburpena: Euskaltzale, idazlea eta itzultzailea. Euskaldun berria. Olerkiak, literatur kritika, biografiak, erlijio-liburuak, gramatika-liburuak, filosofia-lanak kaleratu zituen. Halere, itzulpengintzan egin zuen lanik aipagarriena. Euskaltzain urgazlea izan zen 1966az geroztik.
- Urtea: 2005
- Egilea: Zelaieta, Anjel
- Linka: www.euskomedia.org/PDFAnlt/bidegileak/160_etxebarria.pdf
Jesus Guridi
- Laburpena: Musika-irakasle, musika-taldetako zuzendari, organista eta konpositorea. Musika genero desberdinak jorratu zituen: kontzertuak ("Leyenda vasca"; "Diez melodias vascas"), lan sinfonikoak ("Una aventura de Don Quijote"), operak ("Amaya"), zartzuelak ("El caserío"), musika korala ("Goiko mendiyan"; "Aldapeko"; "Boga boga"), organorako piezak ("Tríptico del Buen Pastor"), etab.
- Urtea: 2005
- Egilea: Salaberri, Sabin
- Linka: www.euskomedia.org/PDFAnlt/bidegileak/161_guridi.pdf
Frantzisko Lapitz
- Laburpena: Misiolari eta idazlea. Betarramisten kongregazioan sartu eta Hego Amerikara joan, Montevideon "Euskal Etchea" sortu eta Paraguai eta Uruguain ibili ondoren, 1875ean Buenos Airesa joan zen. "Bi saindu hescualdunen bizia: San Iñazio Loyolacoarena eta San Franzizko Zabierecoarena" idatzi zuen, estilo zuzen eta deskriptiboan eginiko historia dramatikoa.
- Urtea: 2005
- Egilea: Alvarez, Oscar
- Linka: www.euskomedia.org/PDFAnlt/bidegileak/162_lapitz.pdf
Imanol Laspiur
- Laburpena: Euskaltzale, hizlari, kultur eragilea. Euskalgintzan jardun zuen, batez ere Deba-arroan, Eibarren. Euskararen irakaskuntzan, ikastolaren finkatze prozesuan eragile, euskara batuaren defendatzaile, kontzientzia-biltzailea. Makina bat lan egina du Eibarko euskarari buruz. 1975az geroztik euskaltzain urgazle.
- Urtea: 2005
- Egilea: Basauri, Serafin
- Linka: www.euskomedia.org/PDFAnlt/bidegileak/163_laspiur.pdf
Juan Mari Lekuona
- Laburpena: Apaiza. Poeta. Manuel Lekuonaren iloba. Deustuko Unibertsitateko irakaslea izan da. Poesia ("Mindura gaur", "Muga beroak", "Mimodramak eta ikonoak") eta itzulpenak landu ditu bereziki ("Ezkongai"). Arazo indibidualak jorratuz egindako poesia da berea; ukitu modernistak erantsi izan dizkio bertsolaritzaren neurri tradizionalean landuriko moldeari. Ahozko euskal literaturari buruzko ikerketak egindakoa. Zenbait eliza-kanturen egile dugu. Euskaltzain osoa 1987az geroztik.
- Urtea: 2005
- Egilea: Perez Gaztelu, Elixabete; Toledo Lezeta, Ana; Zulaika Ijurko, Esther
- Linka: www.euskomedia.org/PDFAnlt/bidegileak/164_lekuona.pdf
Gabirel Manterola
- Laburpena: Idazlea. Apaiza. Askotariko lanak idatzi zituen: poesi bildumak ("Goi-Izpiak"), itzulpenak (Schmid-en "Ipuintxoak"; Leclercq-en "La vida de Cristo, su Iglesia y los Cristianos" eta "La enseñanza de la moral") eta bestelakoak ("Euskal Egunetako Itzaldia", "Santuen bizitza laburrak"). Euskaltzain urgazlea (1919) eta euskaltzain ohorezkoa (1968) izan zen.
- Urtea: 2005
- Egilea: Manterola, Ander
- Linka: www.euskomedia.org/PDFAnlt/bidegileak/165_manterola.pdf
Peli Markiegi
- Laburpena: Apaiza, olerkari, musikari eta antzerkigilea. Olerkaria izan zen batik bat, nahiz eta antzerkiari loturiko lana ere oso nabarmena izan. "Yakintza", "Antzerti" eta "Olerti" aldizkarietan argitaratu zituen bere poesiak ("Gero arte", "Ama onaren abestia") eta antzerkiak ("Seme Ondatzaillea").
- Urtea: 2005
- Egilea: Dorronsoro, Lukax
- Linka: www.euskomedia.org/PDFAnlt/bidegileak/166_markiegi.pdf
Jose Olaizola
- Laburpena: Musikaria. Euskal kulturaren eragilea. Organista eta konpositore izan zen; operak ("Oleskari zarra", "Zorigaiztoko eguna"), herri-musika ("Aupa Mutillak", "Agur Jaunak", "Mendian bai alai"), musika erlijiosoa ("Euskal Meza"), etab. idatzi zituen; antzerkiak ere egin zituen ("Bigar arte, ja, jai"; "Antziñako legiak"). Euskaltzain urgazlea 1965ean izendatu zuten.
- Urtea: 2005
- Egilea: Arzelus, Xabier
- Linka: www.euskomedia.org/PDFAnlt/bidegileak/167_olaizola.pdf
Migel Olasagerre "Aita Damaso Intzakoa"
- Laburpena: Kaputxinoa. Euskara galdu eta berriro ikasitakoa. "Irugarrengo Frantsisko'tarra" eta "Zeruko Argia"-ren sorreran parte hartu eta bertako zuzendaria izan zen. Nafarroako euskalkiak aztertu, landu eta horiei buruz asko idatzi zuen. Erlijiozko liburuak, nobelak eta "Esaera zarrak" bilduma argitaratu zituen. Euskaltzain oso 1921ean eta ohorezkoa 1968an izendatu zuten.
- Urtea: 2005
- Egilea: Pagola, Rosa Miren
- Linka: www.euskomedia.org/PDFAnlt/bidegileak/168_olasagerre.pdf
Eusebio Osa
- Laburpena: Pentsalari, idazle, eragile, ekintzailea. Apaiz ohia. EHUko irakaslea eta euskara-kabineteko zuzendaria izan zen. Gasteiz eta inguruko herrietan euskarazko eskolak eman eta material didaktikoa egindakoa. "Pedagogia eta gizartea", "Elurra" eta "Dialektikaz eta kulturaz" liburuak idatzi zituen.
- Urtea: 2005
- Egilea: Elustondo, Miel A.
- Linka: www.euskomedia.org/PDFAnlt/bidegileak/169_osa.pdf
Juan San Martin
- Laburpena: Ase ezinezko jakin-minak eragindako autodidakta. Euskaltzale sutsua. Euskaraz eta gaztelaniaz lan mardula egindakoa. Leku berezia hartzen dute "Zirikadak" eta "Eztenkadak" liburuek, euskaldunen umore bizia eta ironikoa agertzen baitute. Euskal aldizkarietako kolaboratzailea. Mendizalea. Itzulpenak eta etnologia eta etnografiako ikerketak ere egin ditu. 1989-94 bitartean EAEko Arartekoa izan da. 1964az geroztik euskaltzain osoa da.
- Urtea: 2005
- Egilea: Narbaiza, Antton
- Linka: www.euskomedia.org/PDFAnlt/bidegileak/170_sanmartin.pdf
Mirentxu Urreta
- Laburpena: Marrazkigile eta itzultzailea. "Txiki" Zabalo ilustratzaile eta kartelgilearen ikasle izan zen. XX. mendearen aurreneko hamarkadetan, gure inguruetan emakume gutxik egiten zutena egiten zuen. Bere bizitza osoan izan ditu zaletasunak: margotzea, irakurtzea, argazkigintza eta mendizaletasuna.
- Urtea: 2005
- Egilea: Azurmendi, Nerea
- Linka: www.euskomedia.org/PDFAnlt/bidegileak/171_urreta.pdf
Matilde Zabalbeaskoa
- Laburpena: Josebe, Matilde eta Mirentxu Zabalbeaskoa ahizpek kanturako dohain apartekoak. Josebe kontraltoa; Matilde eta Mirentxu, sopranoak. Matilde Eresoinka taldeko kidea. Josebe Donostiako Orfeoiko kideak Italiarako bidea hartu eta debut profesionala egin zuen baina Mussoliniren erregimenak eraginda bere ibilbidea amaitu zen. Gerra ostean, musikari lotuta ibili baziren ere, ezin izan zuten musikarekin irabazi bizimodua.
- Urtea: 2005
- Egilea: Azurmendi, Nerea
- Linka: www.euskomedia.org/PDFAnlt/bidegileak/172_zabalbeaskoa.pdf
Elbira Zipitria
- Laburpena: Irakaslea. Gerra ondorengo ikastola-mugimenduaren aitzindari eta sustatzaile nagusietakoa izan zen. Francoren diktadurapean guraso-talde batekin euskaraz irakatsiko zuen ikastola klandestino bat antolatzeari ekin zion 1943an; azkenean, Donostiako bere etxera eraman zituen ikasleak. Pedagogia berritzailea erabili zuen.
- Urtea: 2006
- Egilea: Mitxelena, Mari Karmen
- Linka: www.euskomedia.org/PDFAnlt/bidegileak/173_zipitria.pdf
Maurizia Aldeiturriaga
- Laburpena: Pandero jotzailea. Bederatzi urte zituela neskame joan zen. Hamabi urterekin hasi zen jaietan herriko plazan panderoa jotzen. Hamazazpi urterekin ezagutu zuen senarra izango zuen Benantzio eta handik aurrera beti elkarrekin jo zuten. Fede handikoa, langile fina eta perfekzio zalea, naturaltasuna aldarrikatzen zuen. Abesteko era punki mugimenduarentzat eredu izan zen.
- Urtea: 2006
- Egilea: Intxaurraga, Agurtzane
- Linka: www.euskomedia.org/PDFAnlt/bidegileak/174_aldeiturriaga.pdf
Agustin Anabitarte
- Laburpena: Idazlea eta itzultzailea. Argazkilaria, marrazkilaria, piano jotzailea eta bidaiaria. Aurrezki kutxa batean lan egin zuen. Euskal esnalea aldizkarian idatzi zuen 1918tik aurrera. Etimologia, itsasoa eta Donostia gaiak gustukoak zituen. Donostia izeneko liburua idatzi zuen, azterketa antropologiko kutsua duena. Don Kixoteren atal bat euskaratu zuen.
- Urtea: 2006
- Egilea: Egia, Gotzon
- Linka: www.euskomedia.org/PDFAnlt/bidegileak/175_anabitarte.pdf
Karmen Balentziaga
- Laburpena: Aktorea. Hamabost urterekin etxe batean hasi zen zerbitzari eta gero Zestoako hotel batean. Ezkondu eta gero janari-denda jarri zuen eta erretiratu arte bertan aritu zen lanean. Aurrerakoia eta antzerkizalea. Erretiratu ostean ekin zion antzezteari. Hasieran antzerkian aritu zen; gero, berriz, telebistan. Jaun eta jabe eta Benta Berri izan ziren bere lan ezagunenak.
- Urtea: 2006
- Egilea: Manterola, Aitor
- Linka: www.euskomedia.org/PDFAnlt/bidegileak/176_balentziaga.pdf
Jose Basterretxea "Oskillaso"
- Laburpena: Idazle, irakasle eta ikertzailea. Euskara kalean ikasi zuen, Gernikan. Ingeles eta euskara klaseak eman zituen. Zientzia Zehatzak eta Fisika ikasketak egin zituen. Hizkuntzak ikasi zituen, liburuak jatorrizko hizkuntzan irakurtzeko. Pintura erakusketaren bat egin zuen. 1963tik Euskaltzaindiaren laguntzaile. Kurloiak da bere eleberri ezagunena. Euskara ikasteko metodo bat ere sortu zuen. 2003an argitaratu zen Euskaldunak Madrilen eleberria.
- Urtea: 2006
- Egilea: Arejita, Adolfo
- Linka: www.euskomedia.org/PDFAnlt/bidegileak/177_basterretxea.pdf
Begoña Bilbao
- Laburpena: Jostuna eta idazlea. Irakurle porrokatua eta euskaltzalea. Gaztetan ikasi zuen josten eta gero bi josketa-denda ireki zituen herrian. Bermeon euskara klaseak eman zituen. Alaba kantariarentzako abestiak idatzi zituen. Palestina, zure mina nobela idatzi zuen. Idazten eman zituen hogei urteetan hamabost literatur sari irabazi zituen.
- Urtea: 2006
- Egilea: Iriondo, Joseba
- Linka: www.euskomedia.org/PDFAnlt/bidegileak/178_bilbao.pdf
Balendin Enbeitia
- Laburpena: Bertsolaria, abertzalea, euskaltzalea. Oso gazte irabazi zuen lehen txapelketa. Gerra garaian preso zegoela, euskara irakasle aritu zen, alemana zelakoan. Gerra osteko lehen txapelketak berak irabazi zituen. Bertso eskoletan ere aritu zen irakasle, eskarmentua eta ezagupenak ikasleei helaraziz. Euskarazko aldizkarietan idatzi zuen.
- Urtea: 2006
- Egilea: Enbeitia, Jon
- Linka: www.euskomedia.org/PDFAnlt/bidegileak/179_enbeita.pdf
Mikel Garmendia
- Laburpena: Aktorea. Txikitan dantzaria eta gaztetan txistularia. Doitzaile ikasketak egin zituen, baina inoiz ez zuen horretan jardun. Arrain-saltzaile eta biajante lan egin zuen. Ia berrogei urte zituen antzerki eskolan izena eman zuenean. Inoiz protagonista paperik egin ez zuen arren, hamaika film, antzezlan eta telebista-saiotan hartu zuen parte. Goenkale eta Jaun eta jabe saioekin arrakasta handia lortu zuen.
- Urtea: 2006
- Egilea: Azurmendi, Nerea
- Linka: www.euskomedia.org/PDFAnlt/bidegileak/180_garmendia.pdf
Manex Goihenetxe
- Laburpena: Fraide ohia, irakaslea eta historialaria. Euskara ziurtagiria ere bazuen. Hainbat urtetan irakasle lan egin zuen, historia klaseak frantsesez eta euskaraz ematen zituen. Ikas elkarteko idazkaria, Haritschelhar lehendakaria zela. Abertzalea, mendizalea eta euskaltzalea. Euskal Herriko historiaz liburu eta artikulu ugari idatzi zituen. Liburu bakarra idatzi zuen euskaraz, Lapurdi.
- Urtea: 2006
- Egilea: Davant, Jean Louis
- Linka: www.euskomedia.org/PDFAnlt/bidegileak/181_goihenetxe.pdf
Lurdes Iriondo
- Laburpena: Abeslaria. Mojen ikastetxean ikasia. Misiolari izateko formakuntza jasotzen hasi zen, baina gaixotasun larri batek galarazi zion. Txikitatik abestu zuen, hasieran letra eta musika berak konpondu zituen; geroago, ordea, haren senar Xabier Letek. "Ez dok amairu" taldeko kidea izan zen. Gitarra lagun zuela abestu ohi zuen. Urnietako haurrekin antzerkia ere egiten zuen.
- Urtea: 2006
- Egilea: Iriondo, Joxemari
- Linka: www.euskomedia.org/PDFAnlt/bidegileak/182_iriondo.pdf
Txomin Jakakortexarena
- Laburpena: Misiolari eta olerkaria. Apaizgaitegian hasi zen euskaraz idazten eta handik gutxira lortu zuen lehen olerki-txapelketa. 1930ean apeztu eta Salbantonen eta Nafarraten egon zen apaiz, gerrak erbestera bidean jarri zuen arte. Urte askoan Argentinako Panpan egon zen misiolari, Mones Cazon herrian. Martin Fierro bertsoak euskaratu zituen, hain ondo hartu zuen argentinarren omenez. Erdara-euskara eta euskara-erdara hiztegi bi ere egin zituen. Garbizaletasuna eta euskararekiko ardura azaldu zituen bere lanetan.
- Urtea: 2006
- Egilea: Kintana, Xabier
- Linka: www.euskomedia.org/PDFAnlt/bidegileak/183_jakakortexarena.pdf
Jose Mari Larrarte
- Laburpena: Fraidea, filosofoa eta teologoa. Pasiotarren Gabiriako ikastetxean ikasle eta Eubakoan irakasle aritu zen. Horizontes aldizkarian argitaratu zituen bere lehen idazlan eta olerkiak. Bizitza osoa klase ematen eman zuen. Nafarroako Irakasle Eskolan euskara irakasle aritu zen, irakaslegaiak alfabetatzen. Euskal gramatika zuen ardura. Eusko Legebiltzarreko itzultzaile izan zen erretiratu arte. Euskaltzain urgazle eta ohorezkoa.
- Urtea: 2006
- Egilea: Arrien, Gregorio
- Linka: www.euskomedia.org/PDFAnlt/bidegileak/184_larrarte.pdf
Imanol Larzabal
- Laburpena: Abeslaria. Delineante ikasketak egin zituen. "Argia" dantza-taldeko kidea izan zen 1965ean. "Ez dok amairu" taldeko kidea, 1966an sortu zutenetik. 1969an kaleratu zuen lehen diskoa Michel Etxegaray ezizenez. 1973tik 1976ra Parisen bizi izan zen. Hogei bat disko kaleratu zuen, gehienetan olerkiak musikatu zituelarik.
- Urtea: 2006
- Egilea: Juaristi, Felipe
- Linka: www.euskomedia.org/PDFAnlt/bidegileak/185_larzabal.pdf
Julen Lekuona
- Laburpena: Apaiz ohia, kantaria eta idazlea. Hamalau urterekin erabaki zuen apaizgaitegira joatea. Hamazortzi urterekin hasi zen aldizkarietan idazten, beti euskaraz. Apaiztu berritan, Aizpurutxora bidali zuten apaiz eta bertan elizkizunak gitarraz eta kantuz alaitzen zituen. Batetik bestera kantari ibili zen, hasieran bakarrik, gero beste kantari edo orkestra batzuekin batera. "Ez dok amairu" taldeko partaidea izan zen. Apaiz izateari utzi eta aurrezki kutxa batean aritu zen lanean
- Urtea: 2006
- Egilea: Iriondo, Joxemari
- Linka: www.euskomedia.org/PDFAnlt/bidegileak/186_lekuona.pdf
Josune Munitxa
- Laburpena: Irakaslea. Bilbon jostun ikasketak egin eta gero Elorrioko Ikastolako lehendabiziko andereñoa izan zen, 1968an, ikastola zabaldu zenean. Berritzailea, ekintzailea, guztien laguna. Irakaskuntza hezitzailearen alde egin zuen beti. Durangaldeko ikastetxeen artean egiten den bertso zirkuituaren sustatzaileetako bat.
- Urtea: 2006
- Egilea: Gaztelu-Urrutia, Beñat
- Linka: www.euskomedia.org/PDFAnlt/bidegileak/187_munitxa.pdf
Pello Sarriegi
- Laburpena: Antzerkigilea eta dantzaria. Jokaldi txar bat antzezlanarekin arrakasta handia izan zuen. Gerra aurretik antzezle aritu zen. "Goi-alde" taldearekin Toribio Altzagaren antzezlanak eskaini zituen urte askoan. 60ko hamarkadan berak ere antzezlanak idazteari ekin zion.
- Urtea: 2006
- Egilea: Sudupe, Pako
- Linka: www.euskomedia.org/PDFAnlt/bidegileak/188_sarriegi.pdf
Pedro Yrizar
- Laburpena: Ingeniaria, ekonimialaria, euskalaria. Bi urte zituela Madrilera eraman zuten bizitzera. Inudearekin ikasi zuen euskara eta erdaldun berritzat zuen bere burua. Gaztetan hasi zen Azkoitiko berbeta aztertzen. Astronomia, xake-jokoa, pianoa eta euskara ziren bere zaletasun nagusiak. Sei hizkuntzatan moldatzeko gai zen, errusieraz eta alemanez besteak beste. Euskararen ikertzailea. Zenbait erakundetako kidea izan zen. Euskaltzain urgazle eta ohorezkoa.
- Urtea: 2006
- Egilea: Badiola Uriarte, Ricardo
- Linka: www.euskomedia.org/PDFAnlt/bidegileak/189_yrizar.pdf
Gracian Adema "Zalduby"
- Laburpena: Bidarraiko erretore, Atharratzeko artzapeza eta Baionako ohorezko kalonje izan zen (1875). "Eskualduna" aldizkariko kolaboratzailea zen. Erlijio eta euskal gaiak hartu zituen idazgai eta estilo garbi eta erraza erabiltzen zuen, gai sakonak landu arren. Bertso musikatuak, eliz kantak, alegiak eta beste zenbait lan idatzi zituen. "Erromesentzako gidak", Errepublikaren aurka idatzitako "Betirisant" eta "Biba Errepublika" satirak. Bere poema gehienak Klasikoak bildumaren 47 alean ("Kantikak eta Neurtitzak") daude bilduta. Euskal Literatur Elkarteko lehendakari izan zen (1901).
- Urtea: 2007
- Egilea: Touyarou-Phagaburu, Elena
- Linka: www.euskomedia.org/PDFAnlt/bidegileak/190_adema.pdf
Eujenio Agirretxe
- Laburpena: Predikari eta hizlari sutsua. Kazetari eta idazle. "Anaitasuna" eta "Goiz Argi" aldizkarietako eragile eta zutabegile oparoa izan zen, beste zenbait aldizkaritan bere iritzi-artikuluak argitaratzearekin batera. Elizako liburuxka batzuez eta zenbait itzulpen-lanez gain, bere oroitzapenak argitaratu zituen "Aldi hartan eta Arantzazuren inguruan" obran (1995), eta "Goiz Argi" aldizkariko hainbat idazlan bilduak ditu "Baserriko Leihotik" titulupean (1998). Euskaltzain urgazle (1959) eta ohorezkoa (1998).
- Urtea: 2007
- Egilea: Agirrebaltzategi, Paulo
- Linka: www.euskomedia.org/PDFAnlt/bidegileak/191_agirretxe.pdf
Nikolas Alzola "BitUrtea"
- Laburpena: Idazle eta pintorea. Idazle oparoa izan zen eta bere garaiko euskal zein erdal aldizkari anitzetan argitaratu zuen, hitz lauz nahiz bertsoz. Hizkuntza erraza, aberatsa eta herrikoia erabiltzen. Literaturari ekin zion arteari buruzko saioak, ipuinak, narrazioak, biografiak eta poesiak onduz. "Cien Egileaes vascos" (1966), eta haren ondoan "Atalak, Bigarren atalak" eta "Hirugarren atalak" (1967-78) eman zituen argitara. Euskaltzain urgazlea izan zen (1957).
- Urtea: 2007
- Egilea: Aldekoa-Otalora, Antton Mari
- Linka: www.euskomedia.org/PDFAnlt/bidegileak/192_alzola.pdf
Joxe Mari Aranalde
- Laburpena: Apaiz, idazle, irakasle. Nikolas Ormaetxea "Orixe" osaba zuen. Aranalde Donostiako Santo Tomas lizeoko irakasle izan zen Bertsozale zen, eta gai-jartzaile zaildu eta zorrotza. Bertsolariei buruzko hainbat liburu osatu zituen: "Xalbador pertsularia" (1996), "Xalbador" (1999), "Bihotzak dion hura" (1999), "Bertso kontuak" (1999), "Xalbadorren barrua" (2001). Elizen arteko Bibliaren itzulpena berrikusten ere egin zuen lan. Euskaltzain urgazlea (1975).
- Urtea: 2007
- Egilea: Iriondo, Joxemari
- Linka: www.euskomedia.org/PDFAnlt/bidegileak/193_aranalde.pdf
Andoni Arozena
- Laburpena: 1936ko gerratearen eta 40 urteko diktaduraren ondorioz Venezuelara erbesteratu egin zen. Idazlan eta marrazki asko A-Bi izenpetzen zituen. Euskal Kulturaren eragilea. Euskarazko aldizkari eta egunkarietan asko idatzi zuen. Monologoak ("Txilibitu", 1930; "Urteurrena", 1933), olerkiak ("Lorea ta neskatilla", 1931; "Andregaia nai ta...", 1933) eta antzerkiak ("Balujan", 1934; "Mox, Miss, Xapi", 1935; "Xanko ta Paxko", 1936; eta "Zorigaitz malkoak", 1929) idatzi zituen. Euskara garbiaren zaintzailea.
- Urtea: 2007
- Egilea: Navarro, Nerea
- Linka: www.euskomedia.org/PDFAnlt/bidegileak/194_arozena.pdf
Lurdes Arrieta
Katalina Eleizegi
- Laburpena: Maistra zen ikasketaz eta hainbat tokitan irakasle aritu ondoren Lizarran lekutu zen. Antzerki-lan ugari idatzi zituen, batez ere dramak: "Garbiñe" (1916); "Loretti" (1917); "Yatsu", (1934) eta argitaratzeke dagoen "Catalina de Erauso" biografia.
- Urtea: 2007
- Egilea: Alvarez, Amaia
- Linka: www.euskomedia.org/PDFAnlt/bidegileak/196_eleizegi.pdf
Iñaxi Etxabe
- Laburpena: Bertsozale eta bertsolari. Emakume bertsolaria izatean, jendaurreko saio gutxi egindakoa. Bere burua ez dauka bat-bateko bertsolaritzat. Arantzazuko bertso-sariaren (1956) eta San Frantzisko Hirugarren Ordenakoen sariketaren (1957) irabazle. Basarrirekin, emakumearen izaera zela eta, teman ibilitakoa.
- Urtea: 2007
- Egilea: Aldai, Nikolas
- Linka: www.euskomedia.org/PDFAnlt/bidegileak/197_etxabe.pdf
Aña Etxehandi
- Laburpena: Euskal Herritik AEBetara joan zen belaunaldikoa. Kaliforniako San Frantziskoko euskalduna, Ameriketan Euskal Herri txiki bat eraiki zutenetakoa. Euskal kultura eta ohiturak gordetzeko San Frantziskoko Euskal Etxea sortu zuten. Basque Educational Organization (BEO) erakundeko partaide, Elkarrekin abesbatzako kantari, ostalari, antzerkigile, kultur eragile, argazkilaria...
- Urtea: 2007
- Egilea: Etxarri, Joseba
- Linka: www.euskomedia.org/PDFAnlt/bidegileak/198_etxehandi.pdf
Bernardo Garro "Otxalua"
- Laburpena: Idazle eta kazetari. Merkataritza ikasi eta Argentinan bizi zen zazpi urtez. Mendia, literatura, erlijioa eta musikazko gaiak landu eta argitaratu zituen, asteroko gertaera, albiste eta ipuinekin tartekaturik. Gaztelaniatik, ingelesetik, italieratik eta beste euskalkietatik bizkaierara hainbat obra itzuli zituen. Bizkaieraren herri-hizkera ondo ezagutzen bazuen ere, zoritxarrez, garaiko purismoaren ondorioz, ulermen zailtasunak dituzte bere idazkiek. Euskaltzain urgazlea (1950).
- Urtea: 2007
- Egilea: Etxebarria, Igone
- Linka: www.euskomedia.org/PDFAnlt/bidegileak/199_garro.pdf
Mikela Gastesi
Manuel Lasarte
- Laburpena: Plazarik plaza bertso-saioetan ibili da: bertsolari, bertso-jartzaile eta idazle. Gai librean jarritako zenbait bertso eta Basarri, Lazkao-Txiki eta Uztapiderekin jarritakoak "Bertso mordoxka" (1970) liburuetan jasota daude. Bestalde, bertso jarriak zein prosazko lanak biltzen dituzten "Gordean neuzkanak" (1975), "Beranduko lanak" (1992), "Lazkao Txiki gogoan" (1994), "Enbor zarraren ezpalak" (1995), "Kantuaren ordaiñez" (1997), "Uztapide gogoan" (1999) liburuak argitaratu ditu.
- Urtea: 2007
- Egilea: Zubizarreta, Iñaki
- Linka: www.euskomedia.org/PDFAnlt/bidegileak/201_lasarte.pdf
Filipe Oihanburu
- Laburpena: Musikari, idazle eta koreografoa. Euskaldun berria. Olaeta eta Oldarra taldeetako partaidea (soinujolea, dantzaria, talde-zuzendari artistikoa). Etorki baleta eta abesbatza sortu zuen, Euskal Herriko historian, bigarren talde profesionala (Eresoinka ondoren) izateko asmoz. Hamaika ikusgarri eta ikuskizun egin dute munduan zehar. Idazle eta pentsalaria. Irratilaria. Politikan ere ibilitakoa. "Euskal Deituren hiztegia" ere argitaratu zuen.
- Urtea: 2007
- Egilea: Bidegain, Eneko
- Linka: www.euskomedia.org/PDFAnlt/bidegileak/202_oihanburu.pdf
Manuel Olaizola "Uztapide"
- Laburpena: Gerra Zibila bitartean, eta ondoren, bertsolaritzarako baldintzak txarrak baziren ere, Basarrirekin batera bertsolaritza bizirik mantentzea lortu zuen. 1960ko hamarkadan bertsolaritza indartu zenean, kemen handiz ekin zion; plazarik plaza ibili zen eta liburuak ere idatzi zituen ("Noizbait" (1964), "Lengo egunak gogoan" I eta II (1974); "Sasoia joan da gero" (1976), prosa herrikoi eta berezi batean. Txirritaren, eta Amuriza, Lopategi, Lizaso, etab.en belaunaldiaren arteko lotura izan zen. Ohorezko euskaltzain (1974).
- Urtea: 2007
- Egilea: Esnal, Pello
- Linka: www.euskomedia.org/PDFAnlt/bidegileak/203_olaizola.pdf
Patxi Ondarra
- Laburpena: Erlijioso kaputxinoa. Bizitza osoan irakasle jardun zuen. Euskal aldizkarietako eta arkeologi aldizkarietako kolaboratzailea. Nafarroako euskara eta megalitoak ikergai nagusi izan zituen; "Voces vascas de Bacaicoa" (1965) eta "Apeo del Baztán (1726-27)" (1984) idatzi zituen. Hainbat aldizkaritan argitaratu zituen artikuluak. Liburuei dagokienez, berriz, Nafarroako testu zahar ugari aztertu eta argitaratu zituen. Horrekin batera, Joakin Lizarraga Elkanokoari buruzko azterlan franko eta Aita Polikarpo Iraizozkoaren lanak ere eman zituen argitara. Euskaltzaindiak izendatu zuen euskaltzain urgazle (1979) eta, euskaltzain oso (1980).
- Urtea: 2007
- Egilea: Pagola, Rosa Miren
- Linka: www.euskomedia.org/PDFAnlt/bidegileak/204_ondarra.pdf
Basilio Pujana
- Laburpena: Bizkaiko bertsolaritzaren suspertzaile nagusietakoa izan zen 36ko gerraren ondorengo urteetan. Bat-batean aritzeaz gain, bertso jarriak ere moldatu zituen. Idatzitako bertso sortak bilduz, "Egi batzuek aixetaratzen" liburua argitaratu zuen 1986an. Beste bi liburu argitaratu zituen ondorengo urteetan, bilduma berean: "Deaburak ostutako urteak" (1991) eta "Oiuak" (1997).
- Urtea: 2007
- Egilea: Estankona, Igor
- Linka: www.euskomedia.org/PDFAnlt/bidegileak/205_pujana.pdf
Justina Aldalur
- Laburpena: Bertsozalea. Klausurako moja klaratarra. Sor Maria Jesus Agredakoak prosaz idatzitako "Mística Ciudad de Dios" liburuan oinarrituta, 1.532 bertsoz ondutako "Ama Birjiñaren bizitza" liburua egin zuen Sor Justinak.
- Urtea: 2008
- Egilea: Elustondo, Miel A.
- Linka: www.euskomedia.org/PDFAnlt/bidegileak/206_aldalur.pdf
Antero Apaolaza
- Laburpena: Farmazian lizentziatua. Liberala. Bergarako alkate izan zen (1881). Euskara errazean eta jatorrean idatzitako "Patxiko Txerren" eleberria egin zuen, Truebaren "El judas de la casa" antzerkiaren euskal itzulpena.
- Urtea: 2008
- Egilea: Elortza, Jerardo
- Linka: www.euskomedia.org/PDFAnlt/bidegileak/207_apaolaza.pdf
Migel Arozamena
- Laburpena: Eskola zaharreko bertsolaria. Hitz-jario eta etorri egokiko bertsolaria zen. Kalakari trebea. Jendearen aurrean alai eta irribarretsu azaltzea gustatzen zitzaion, bereziki. Nafarroako bertsolari txapelketan eta kanporaketetan parte hartu zuen baita txapeldun gertatu ere (1962, 1966). Euskal Herriko Bertsolari Txapelketa Nagusian ere esku hartu zuen zenbaitetan (1962, 1965, 1967). Bertso-saioak direla eta, toki guztietatik ibilitakoa. Gai askotako bertso idatziak egin eta argitaratu zituen garaiko agerkarietan.
- Urtea: 2008
- Egilea: Iriondo, Joxemari
- Linka: www.euskomedia.org/PDFAnlt/bidegileak/208_arozamena.pdf
Pablo Pedro Astarloa
- Laburpena: Euskal idazle eta hizkuntzalaria. Durangaldean euskaraz emandako sermoiak zirela eta, ospe handia lortu zuen. Humboldt hizkuntzalari alemaniarrak euskal gaietan laguntzaile izateko aukeratu zuen. Obra ugari idatzi zuen. Astarloari itzala eman dion obra "Apología de la lengua bascongada" - "Ensayo crítico-filosófico de su perfección y antigüedad sobre las que se conocen" izenekoa da (1803). Bertan euskara gizadiaren lehen hizkuntzatzat hartu eta euskarak beste hizkuntzek falta duten zuzentasuna duela dio; oinarririk gabeko etimologismoan harrapatuta, euskararen nagusitasuna bide horretatik frogatu nahi izan zuenez alde horretatik kritika asko jaso ditu. Euskal gaiei buruzko lan ugari idatzi zuen erdaraz.
- Urtea: 2008
- Egilea: Uriarte, Jose Mari
- Linka: www.euskomedia.org/PDFAnlt/bidegileak/209_astarloa.pdf
Jesus Atxa
- Laburpena: Euskaltzale eta kultur eragilea. Arlo askotan jardun zuen beti euskara gogoan zuelarik: Durangoko azokaren hastapenetan ibilitakoa; euskarazko aldizkari, liburu, filmak eta haurrentzako ipuinak argitaratzen; Bizkaian eta Gipuzkoan ikastolak sortzen eragiten. Nafarroan, Iruñeko San Fermin ikastola zuzendari izan zen, baita Nafarroako beste zenbait tokitan ikastolak sortzen laguntzen ere. Euskaltzain urgazle (1967) eta ohorezkoa (1998). Eusko Ikaskuntzaren Manuel Lekuona saria jaso zuen (2003).
- Urtea: 2008
- Egilea: Murua Uria, Imanol
- Linka: www.euskomedia.org/PDFAnlt/bidegileak/209_astarloa.pdf
Federiko Baraibar
- Laburpena: Zuzenbidean eta filosofia eta letratan lizentziatua zen. Gasteizko Institutuko zuzendaria, Arabako diputatu nagusia eta Gasteizko alkatea izan zen. Idazle oparoa zen; gai desberdinak landu bazituen ere, arkeologia eta hiztegigintza alorretan egindako ikerketetan nabarmendu zen. Arabako erdaran gelditu diren euskal hitzen gordailua aztertu zuen. Diputatu nagusia zelarik, bera mintzatu zen Araban lehen aldiz euskaraz hitzaldi ofizial batean. Euskaltzain urgazlea izan zen.
- Urtea: 2008
- Egilea: Elustondo, Miel A.
- Linka: www.euskomedia.org/PDFAnlt/bidegileak/211_baraibar.pdf
Louis Dassance
- Laburpena: Nekazaritza-injinerutza eta letretako ikasketak egin zituen. Uztaritzeko alkate izan zen. "Gure Herria" aldizkariaren sortzaileetakoa. Euskal Herriko kirol, botanika eta historiaz lan handia egin zuen; euskaraz zein frantsesez idatzi zuen. Mota guztietako elkarteetan ardurak izan zituen: Eskualzaleen Biltzarra elkarteko lehendakari, Ikas elkarte pedagogikoko ohorezko lehendakari eta Parisko Conseil National de Défense des Langues et Cultures Régionales-eko lehendakariorde izan zen. Euskal aldizkarietako kolaboratzailea. Euskaltzain osoa izan zen.
- Urtea: 2008
- Egilea: Itzaina, Mixel
- Linka: www.euskomedia.org/PDFAnlt/bidegileak/212_dassance.pdf
Jose Migel Iztueta "Lazkao Txiki"
- Laburpena: Bertsolaria. Maila desberdinetako txapelketetan parte hartu zuen. Gipuzkoako Bertsolari-txapelketan txapeldun (1964, 1965) eta txapeldunordea izan zen (1950, 1962). Euskadiko txapelketan ere parte hartu zuen. Txapelketetan nabarmendu arren, batez ere jaialdi, saio eta bazkaldu ondoko bertsolaria zen. Bizi zen bitartean, bertsolaririk ezagunenetakoa; hil zenean, berriz, euskal umorearen adierazgarri bilakatu zen. Bertsolari-saioei gatza eta piperra jartzen zien. Bertsolaritza zaharreko eskolakoa, umore onekoa eta bizia zen; halaber, sentimendu eta ateraldi handikoa.
- Urtea: 2008
- Egilea: Azurmendi, Nerea
- Linka: www.euskomedia.org/PDFAnlt/bidegileak/213_iztueta.pdf
Joanes Leizarraga
- Laburpena: Apaiz katolikoa, baina protestante bihurtua. Paueko Kontzilioan Itun Berriaren itzulpena egitea eskatu zioten Leizarragari dotrina zabaldu ahal izateko. Horrela, "Iesus Christ Gure Iaunaren Testamentu Berria" argitaratu zuen. Halaber, "Kalendrera eta Abc edo Christinoen instructionea" itzulpen erlijiosoak ere prestatu zituen. Euskara prosan erabili zuen aurreneko idazlea izan zen, eta arazo larriak izan zituen ortografia eta hizkeran, eredurik edo tradiziorik ezaz. Hori gainditzeko, halako mailegutza orokor bat egin zuen latinetik, terminologia kultua eta erlijiozkoa inguruko hizkuntzetatik hartuz.
- Urtea: 2008
- Egilea: Zulaika Ijurko, Esther
- Linka: www.euskomedia.org/PDFAnlt/bidegileak/214_leizarraga.pdf
Joakin Lizarraga Elkanokoa
- Laburpena: Idazle eta erlijiosoa. Jesuita zen eta jesuitak Espainiatik egozteko agindua zabaldu zenean, Loiola utzi eta Elkanora itzuli zen (1767). Apaiztu eta bere jaioterriko erretore izan zen (1774-1835). Hegoaldeko goi-nafarreraz idatzi zuen gai erlijiosoak hartuta; poemak ere egin zituen. Ez zuen libururik argitaratu, zentsura handia. baitzegoen, baina bera hil ondoren argitaratu ziren: "Urteco igande guztietarako Placticac edo Itzaldiak", "Jesus", "Copla guisa batzuc, molde guztitacoac, celebratus Jesus Jaunaren amoreac eta favoreac", "Jesu-Cristoren evanjelio sandua Juanec dacarran guisara".
- Urtea: 2008
- Egilea: Apecechea, Juan
- Linka: www.euskomedia.org/PDFAnlt/bidegileak/215_lizarraga.pdf
Sebastian M. Mendiburu
- Laburpena: Jesuita zen eta Euskal Herrian batera eta bestera ibili zen misiotan hogeita hamar urtez. Kardaberazen laguntzaz, Jesusen Bihotzaren Debozioa bultzatu eta hedatu zuen Euskal Herrian. Ospe handia izan zuen, entzute handiko sermolari bihurtu zen eta "Euskal Zizeron" deitua izan omen zen. Gauza asko utzi zuen idatzita: "Jesusen Bihotzaren Devocioa"; "Otoitz-gaiac"; "Jesusen amore-nequeei dagozten cembait otoitz gai"; "Euscaldun onaren biziera". Estiloa zaintzen zuen, joskera garbia erabiltzen zuen eta euskararen baliabideak ongi ezagutzen zituen.
- Urtea: 2008
- Egilea: Perez Gaztelu, Elixabete
- Linka: www.euskomedia.org/PDFAnlt/bidegileak/216_mendiburu.pdf
Xabier Olaskoaga
- Laburpena: Autodidakta. Euskaltzalea. Bultzatzailea. Ekintzailea. "Errenteriar militantea". Xei taldearen sortzaileetakoa. Euskal kulturaren ekintzailea. Euskararen aldeko edozein ekimenetan aurkezle-lanetan ibilitakoa. Era askotako lanak idatzi zituen.
- Urtea: 2008
- Egilea: Ugalde, Mikel
- Linka: www.euskomedia.org/PDFAnlt/bidegileak/218_olaskoaga.pdf
Xabier Peña
- Laburpena: Euskal idazle, euskara-irakasle, gramatikari, bidaiaria. Iruñean irakasletza eta Belgikan soziologia ikasi zituen. Bilboko gerra osteko euskalgintzan eragileetakoa. Hainbat euskal aldizkaritan kolaboratu zuen. "Euskal irakasbide laburra" euskara ikasteko metodoa da bere lanik ezagunena. Euskaltzain urgazlea (1960).
- Urtea: 2008
- Egilea: Garmendia, Elixabete
- Linka: www.euskomedia.org/PDFAnlt/bidegileak/219_pena.pdf
Martin Treku "Mattin"
- Laburpena: Mattin eta Xalbador izan dira Ipar Euskal Herriko XX. mendeko bertsolaririk garrantzitsuenak. Xalbadorrekin osatu zuen bertsolaritzaren historian izan den bikote historikorik sonatuenetakoa. Mattinen bertsokera umoretsua zen, zirtolaria eta piperduna, entzuleak barrez aise jartzen zituena. Bi bertso liburu argitaratu zizkioten bizi zela, "Ahal dena" (1971) eta "Etxe xokotik kantari" (1981).
- Urtea: 2008
- Egilea: Iriondo, Joxemari
- Linka: www.euskomedia.org/PDFAnlt/bidegileak/220_treku.pdf
Julene Urzelai
- Laburpena: Autodidakta. Abertzalea. Mitinlari sutsua. Emakume Abertzale Batzako kidea. Gerla zibila zela eta, erbesteratu beharrean izan zen: hasieran, Europan zehar; geroago, 1940an Venezuelan lekutu zen. Euskaltzalea. Venezuelatik bertatik emititzen zuen Radio Euzkadiko esataria.
- Urtea: 2008
- Egilea: Euzkitze, Xabier
- Linka: www.euskomedia.org/PDFAnlt/bidegileak/221_urzelai.pdf
Mari Arizmendi Isasa "Kaxeta"
Jose Antonio Arkotxa Martija Atxukale
- Laburpena:Sinesmena, herria, euskara. Hiru hitz horiekin laburbil dezakegu J.A. Arkotxaren bizitza. Antzerki idazle ona,kazetari trebea, eta Euskaltzaindiko kide urgazlea. 1911ko martxoaren 29an Mutrikun sortu, eta 1996ko martxoaren 17an Donostian zendu zen 84 urterekin. Indarrak ahitu arte lanean jarraitu zuen eta bihotzak atseden hartu zion bere bizitza luze eta oparoaren azken txanpan.
- Urtea: 2009
- Egilea:Aulestia, Gorka
- Linka: www.euskomedia.org/PDFAnlt/bidegileak/223_arkotxa.pdf
Jean Barbier
- Laburpena:Jean Barbier Donibane Garazin sortuan zen 1875eko uztailaren 9an. Aita, Jean Barbier, izen berekoa beraz hura ere, egur edo zur torneatzailea zen kadiren egiteko. Ama, Jeanne Officialdeguy. Aitaren arbasoak Irisarritik etorriak ziren. Officialdeguy-tarrak berriz Mendibetik jalgiak. Donibane Garazi, denbora haietan, orain baino biziki euskaldunagoa zatekeen.
- Urtea: 2009
- Egilea:Duhau, Henri
- Linka: www.euskomedia.org/PDFAnlt/bidegileak/224_barbier.pdf
Dominique Dufau
- Laburpena:Dominique Dufauk Euskaltzaleen Biltzarrean, XX . mende hastapeneko euskal elkarte nagusian, egin zuen lana. 1926an elkartekide sartu zen eta 1931 diruzain ezarri zuten. Zendu zen urtean, hona zer zioen Louis Dassance elkarteburuak 1956ko Euskaltzaleen Biltzar egunean: Dominique Dufau, senpertarra, hogoi urtez goiti batasunaren diruzain izana; ororen adixkide nahi zena eta orok maite zutena, hain zen izpiritu argi eta esku zabalekoa, eskuaraz ala erdaraz berdin izkiriatzaile pollita eta ixtorio kondatzaile paregabea.
- Urtea: 2009
- Egilea:Duhau, Henri
- Linka: www.euskomedia.org/PDFAnlt/bidegileak/225_dufau.pdf
Jean Etcheverry-Ainchart
- Laburpena:Jean Etcheverry-Ainchart Ipar Euskal Herriko lehen zinegotzi abertzale gisa agertzen zaigu historia hurbilean. Baigorrin sortua eta han ere pausatua, nafartarra zen errotik. Euskal Herrian etxearen garrantziaren marka pare gabe gisa, zehaztu dezagun Baigorrin Jean «Ainchart» deitzen zutela, «Ainchartia» baita familia etxearen izena.
- Urtea: 2009
- Egilea:Etcheverry-Ainchart, Peio
- Linka: www.euskomedia.org/PDFAnlt/bidegileak/226_etcheverry.pdf
Karmelo Etxenagusia Uribe
- Laburpena:Karmelo ikasle ona izan zen, euskararen arloan autodidakta, irakurle amorratua, letretarako sen eta zaletasun gozoduna. Testuetan irudi politak, esangura sugerenteak, berben egokitasuna ikusten eta antzematen zuhurra eta argia zen. Eta ez antze maten bakarrik, hori bizi eta besteei kutsatu egiten zien. Bere eskoletan ibilitako zenbat ikasle ez ote ditu irakurtzen zaletu, eta euskaltzaletasunaren hazia haiengan erein.
- Urtea: 2009
- Egilea:Etxebarria, Igone
- Linka: www.euskomedia.org/PDFAnlt/bidegileak/227_etxenagusia.pdf
Gotzon Garate Goiartzun
- Laburpena:Euskararen kontzientzia hamabi urterekin hartu zuen. Durangora joan zen ikastera, euskara hutsaren hurrengotzat zeukala. Durangoko jesuiten San Jose ikastetxean, ordea, bi lagun oso euskaltzale egin zituen, Jabier Bastida eta Iñaki Bereziartua azpeitiarrak. Horiei eta beste zenbaiti esker, euskalduntasuna erne zitzaion. Haiek ohartarazi zioten euskaldunak nor garen, euskara gure hizkuntza dela.
- Urtea: 2009
- Egilea:Elustondo, Miel A.
- Linka: www.euskomedia.org/PDFAnlt/bidegileak/228_garate.pdf
Juan Iturralde Suit
- Laburpena:Juan Iturralde Suit Iribarne Arranbide Iruñean, Nafarroako hiriburuan, jaio zen 1840ko urriaren 23an. Katedralean bertan kokatzen zen San Juan Bautista izeneko parrokian, Iruñeak izan zuen lehenengoan, bataiatu zuten. Bazuen, nonbait, nobleziarekin loturarik eta Juan Pedro Pascual Sebastian Cesar izen anizkoitza ipini zioten.
- Urtea: 2009
- Egilea:Pagola, Rosa Miren
- Linka: www.euskomedia.org/PDFAnlt/bidegileak/229_iturralde.pdf
Henrike Knörr Borràs
- Laburpena:Artikuluz artikulu, hitzaldiz hitzaldi, etenik gabeko lanaz, aztarna sakon eta emankorra utzi du gure artean. Euskal Herriko kultura-erakunde garrantzitsuenetako kide, maisu etairakasle -eta, oroz gain, ikasle beti-, ikertzaile, idazle, hizlari, Koldo Mitxelenaren lankide eta miresle, Arabako unibertsitate-campusean aitzindari, Sancho el Sabio Fundazioaren sustatzaile, euskaldun berri eta euskaltzainburuorde, langile nekaezin... Bernardo Atxagak esan zuen bezala, «herri batek noizean behin baino ematen ez duen pertsona horietako bat» izan zen Henrike Knörr.
- Urtea: 2009
- Egilea:Knörr, Garikoitz
- Linka: www.euskomedia.org/PDFAnlt/bidegileak/230_knorr.pdf
Isabel Lertxundi Barañano
- Laburpena:Isabel euskaltzalea eta berritzailea izan zen. Konpromisoari beldurrik ez zion emakumea eta lagunen laguna. Bizitza labur baina oparoa Isabelena. Gorputz txikiaren barruan bihotz handia eta buru aparta zituen. Ez zen makala izan, ez.
- Urtea: 2009
- Egilea:Barrena, Marisa
- Linka: www.euskomedia.org/PDFAnlt/bidegileak/231_lertxundi.pdf
Fabian Loidi Peña
- Laburpena:Fabian Loidiren soslaia hitz gutxitan egin daiteke: apaiz lanbidea zuen abertzale eta euskaltzale leiala, olerkiak eta bertsoak idazteko erraztasun eta zaletasun handikoa, Orioko traineruaren jarraitzaile sutsua eta bidaiari nekaezina.
- Urtea: 2009
- Egilea:Aisa, Alex
- Linka: www.euskomedia.org/PDFAnlt/bidegileak/232_loidi.pdf
Josu Oregi Aranburu
- Laburpena:Demokraziazale konbentzitua zen, beste ezer baino lehenago: kristau errokoa, giza duintasunari atxikia eta, ondorioz, indarkeriaren aurkakoa. Ez zuen behin ere onartu, konbentzimendu etikoz, indarkeriaren erabilera eta beti, 60ko hamarkada geroztik, gaitzetsi zuen Euskadiren askatasunaren izenean sortu zen indarkeria.
- Urtea: 2009
- Egilea:Oregi, Eneko
- Linka: www.euskomedia.org/PDFAnlt/bidegileak/233_oregi.pdf
Estanislao Urruzola Vitoria Uxola
- Laburpena:Bizitza euskalduntasunaren alde eman zuen gizon umoretsu bezain sutsuaren bidaia da honakoa. Burua eta bihotza euskarari eta euskal kulturari eskaini zizkion gizona baitzen Uxola, nahiz eta elkartasunaren aldeko ideiak zapuzturik ikusi. Jaio zela 100 urte beteko dira aurten.
- Urtea: 2009
- Egilea:Soroa, Maddi
- Linka: www.euskomedia.org/PDFAnlt/bidegileak/234_urruzola.pdf
Adrian Zelaia Ibarra
- Laburpena:Inork galdetuko balu gure artean gaur egun zein den euskal legelaririk aipatuena, gutako askok, zalantza-izpirik gabe, batera erantzungo genuke Adrian Zelaia izena emanez eta haren biografia oparoa oroituz. Zinez dira eragingarriak eta sona handikoak haren esanak eta eginak, euskaldunen nortasunari eutsi nahian, legez nahiz pentsamoldez.
- Urtea: 2009
- Egilea:Urrutia, Andres
- Linka: www.euskomedia.org/PDFAnlt/bidegileak/235_zelaia.pdf
Joseba Zubimendi Martiarena
- Laburpena:Handik ikusi ditu Zubimendi eriak suagak (bonbak) jausten herriaren gainean. Apirila da eta udaberriak ez du etorkizunik. Handik urte pare batera, bere mundualdiko azkenean, luma hartu eta han bizi izan zuena kontatu zuen.
- Urtea: 2009
- Egilea:Mujika Iraola, Inazio
- Linka: www.euskomedia.org/PDFAnlt/bidegileak/236_zubimendi.pdf
Miren Terese Urrestarazu Landazabal
- Laburpena:Miren Terese irakaskuntzara. Bere neba Umandirekiko begiruneak eta euskara behar bezala ez jakiteak, seguru aski, hezkuntzan, maistra lanetan, gehiago jardunarazi zuen. Gertaera batek aldarazi zuen jarreraz: Andoni Umandi, bere neba, atzerrira ihes egin beharrean gertatu zen. Euskara ikasten ari zen talde handi xamarra osatua zeukan. Euskara irakasteko gaiak ere moldatuak zituen, gero Gramática Vasca argitaratzeko balio izan ziotenak. Ihes egin baino lehentxeago hasi nintzena nahikoa euskara ez jakin, ordea, horretarako. Hala ere, iraupen handikoa eta saiatua izaki, maila on xamarra lortu eta ikasle talde bat osatu zuen. Batez ere haurrekin saiatu zen bizitza osoan.
- Urtea: 2009
- Egilea:Perez Cuadrado, Andoni
- Linka: www.euskomedia.org/PDFAnlt/bidegileak/237_urrestarazu.pdf
Fernando Muniozguren Urkiola
- Laburpena:Bidegilea izan zen Fernando Muniozguren. Agian, «bide(era)gilea» izan zela esanaz definituko genuke hobeto. Bidaiaria ere izan zen eta, euskararen bidegile gehientsuenek bezalatsu, bere bidea egin zuen, bere garaiak eskaini zizkion bideetako bat, ez agian garaikoen artean ohikoena, bai, ordea, berea. Mendizalea zen Fernando, baina zeharbideak eta bidezidorrak gustukoago izan zituen errepide nagusiak baino.
- Urtea: 2009
- Egilea:Arruti, Iñaki
- Linka: www.euskomedia.org/PDFAnlt/bidegileak/238_munozguren.pdf
Jean Etchepare Bidegorri
- Laburpena:Jean Etchepare Argentinan, Buenos Aires probintziako Marchiquita herrian jaio zen 1877an guraso euskaldunengandik. Familiak kontatzen zuenez, gure idazlearen aitak, Jean Etcheparek, eta amak, Gratiennek, Argentinara abian zen itsasontzi batean elkar ezagutu zuten.
- Urtea: 2004
- Egilea:Arrigain, Isabel
- Linka: www.euskomedia.org/PDFAnlt/bidegileak/239_etchepare.pdf